start a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z
HSTotaal woordenlijst:
van UCR tot UV-lak.
Verklaringen van communicatiebegrippen, design dialect, reclametaal, ontwerpwoorden, vormgeversjargon, typografische vaktaal, dtp-kreten, grafische uitdrukkingen, drukkerslatijn, papiertermen en van enige creatieve wartaal.
u
UCR
Under Colour Removal (U.C.R.), een techniek in de voorbereiding van vierkleurendrukwerk (CMYK, FC) waarbij zware partijen (zwart, donkerblauw, donkerbruin) in kleurenfoto’s worden opgebouwd uit voornamelijk zwart en de andere FC-kleuren (cyaan, magenta, geel) daarin zoveel mogelijk achterwege blijven. Zouden donkere kleuren maximaal worden opgebouwd uit alle FC-kleuren, dan kan de grote hoeveelheid inkt die wordt opgebracht niet meer in het papier wegslaan, droogt het drukwerk slecht en gaat het smetten - overzetten op het tegenliggende of bovenliggende vel. Drukken met UCR levert door het gebruik van minder inkt ook een betere detaillering en doortekening van de afbeelding op in donkere partijen.
uitbreken
een handeling na het stansen waarbij het materiaal dat door het stansen is losgesneden en dat met enkele punten aan het gestanste drukwerk blijft hangen met de hand wordt uitgebroken.
uitdekken
een term uit de lithografie, beperkingen in de belichting, onzorgvuldigheden en stofjes die hebben geleid tot zeer kleine gaatjes in negatieffilms, worden met behulp van Negropak - een soort verf van rode aarde - uitgedekt, met een penseel dichtgemaakt.
uitdrijven
door het vergroten van de woordspaties in een regel of in meerdere regels achtereen, loopt het aantal woorden uit, zodat aan het eind van de kolom een regel extra ontstaat en een zogenaamd hoerenjong - een ongewenste korte uitgangsregel aan kop van een kolom - kan worden voorkomen. Uitdrijven is het tegenovergestelde van inwinnen.
uithouder
een exemplaar dat tijdens het productie door de producent uit de oplage is gehouden en bedoeld is als bewijs voor de opdrachtgever van de uitvoeringskwaliteit van het geleverde. Het kan gaan om een exemplaar van bijvoorbeeld drukwerk, promotieartikel of verpakking.
uitleg
het laatste deel van een drukpers, waar de zojuist gedrukte vellen van de drukpers worden opgevangen en opgestapeld. Tussen de vellen wordt indien nodig wat droogpoeder gestoven die de vers gedrukte vellen op enige afstand van elkaar houdt waardoor er minder kans is op smetten en overzetten.
uitpunten
het aanbrengen van punten in regels om de afstand tussen tekst en cijfers - bijvoorbeeld in een inhoudsopgave - voor de lezer te overbruggen. De punten staan op regelmatige afstand van elkaar - bijvoorkeur op een vierkant wit - rechtslijnend, van achter uit de regel recht onder elkaar, bij meerdere regels op een pagina. Het restwit per regel wordt aangebracht tussen de laatste letter en de eerste punt.
uitsnede
het deel van de foto of afbeelding dat overblijft en gebruikt wordt in de vormgeving van bijvoorbeeld een magazine of krant, nadat niet relevante of niet passende stukken zijn verwijderd (gecropped).
uitsparen
het niet drukken van teksten, lijnen of afbeeldingen in de ondergrond. Als elementen worden uitgespaard in een gekleurde ondergrond levert dat vanwege het witte papier dat zichtbaar blijft dus een wit beeld op.
uitsparen met choke
een techniek in de voorbereiding van drukwerk om witte naden tussen kleurvlakken vanwege eventuele pasverschillen te voorkomen. Als een donker element - tekst of vorm - op een lichte ondergrond wordt gedrukt wordt het lichte element met een extra contour verruimd; het lichte beeld kruipt ónder het donkere element. De donkere dekkende opdruk behoudt de werkelijke proportie. Pasverschillen worden daardoor minder snel zichtbaar.
uitsparen met spread
een techniek in de voorbereiding van drukwerk om witte naden tussen twee kleuren vanwege eventuele pasverschillen te voorkomen. Als een licht element - tekst of vorm - in een donkere ondergrond wordt gedrukt wordt dat lichte element met een extra contour verbreed. De donkere dekkende ondergrondkleur behoudt de werkelijke proportie. Pasverschillen worden daardoor minder snel zichtbaar.
uitspatten
een term uit de lithografie, waarbij sluitcontouren worden gemaakt door films te contacten met een extra filmlaag ertussen, waardoor verstrooiing optreedt en het beeld afhankelijk van een positief of negatief uitspatten, zal versmallen of verbreden.
uitspringen
de eerste regel van een nieuwe alinea of de hele alinea of opsomming extra naar links beginnen, dus links van de kantlijn. Inspringen is het tegenovergestelde van uitspringen; dan begint de tekst rechts van de kantlijn.
uitvullen
de spaties tussen de woorden van een tekstkolom of pagina zoveel extra wit geven dat alle regels precies even lang worden en een blok vormen (de aanvankelijke ruimte achterin de regel wordt dus verdeeld over de woordspaties). De tekst is dan gezet in blokvorm; de regels zijn uitgevuld. Deze zetwijze levert door het wisselende woordwit in verschillende regels een nogal onrustig leesbeeld op. Uitvullen is een zetwijze die we nog volop zien in boeken en die tot 1960 gebruikelijk was in alle vormen van drukwerk, maar met de komst van de Zwitserse stijl is vervangen door de Engelse regelval, waarbij alleen de voorkant een rechte kantlijn heeft en het woordwit in alle regels gelijk is en daardoor prettiger leest.
Ulano
snijfolie voor reproductiedoeleinden, hulpmateriaal bij het maken van werktekeningen in de grafische industrie, materiaal voor de werktekenaar of grafisch specialist bij een lithobedrijf of drukkerij. Ulano is een zelfklevende, rode film, die op een film of een papieren drager - een werktekening - kan worden gemonteerd en waar orthochromatische films en papier tijdens de reproductie ongevoelig voor zijn. Ulano wordt gebruikt om grote vlakken mee te vullen, uitsparingen en kleurscheidingen te maken of foto’s vrijstaand mee te maken. Het materiaal kan in een doka bij donkerrood licht behandeld worden. In 1928 ontdekte de Amerikaan Joseph Ulano de methode om zeefdruksjablonen met een scherp mes uit folie te snijden en op het gaas te plakken. Aanvankelijk geproduceerd onder de naam NuFilm is UlanoFilm de standaard geworden voor reproductiefolies in de grafische industrie.
uncoated papier
papier zonder gladde bovenlaag, papier dat niet is voorzien van een strijklaag. Coated papier is glad gemaakt door het aanbrengen van een coating, een strijklaag, een soort plamuur. Het papier kan wel glad aanvoelen door een machinale satinage, waarbij een metalen cilinder in de productiefase van de papiermachine door warmte, wrijving en druk het papier glad maakt.
uploaden
het versturen van of ophalen van bestanden van of naar een bestemming op het internet, van pc naar server.
URL
Uniform Resource Locator, het adres, de domeinnaam van de website.
USP
Unique Selling Point, of: Unique Selling Proposition, een exclusieve eigenschap (voordeel) van een product of dienst t.o.v. concurrerende producten of diensten, ter overtuiging van de doelgroep.
UV-droging
een hardingsproces op de drukpers dat wordt gebruikt bij het drogen van drukinkt, UV-lak en dispersielak. UV-droging gebeurt met UV-straling die wordt opgewekt door UV-drogers met UV-lampen en die een geïntegreerd onderdeel vormen van de drukpers. Het voordeel van UV-droging is dat het drukwerk bij het verlaten van de drukpers droog is en niet kan overzetten en waardoor het onmiddellijk gesneden en verder verwerkt kan worden. Een nadeel is dat UV-lampen niet alleen UV-straling produceren maar ook veel licht, een hoeveelheid overtollige warmte - die in het drukwerk achterblijft - en ozon die met een afzuiger direct moet worden afgevoerd. Deze problemen worden verholpen met LED-UV droging die geen warmte afgeeft waardoor de temperatuur in de stapel drukwerk niet oploopt. Ook is LED-UV veel energiezuiniger en is het met LED mogelijk om de UV lamp alleen te laten branden als het vel onder de straler voorbij komt.
UV-lak
spot-UV, UV-spot, een vorm van drukwerkveredeling, hoogglanslak voor drukwerk, kan plaatselijk worden aangebracht (spot), geeft een zeer hoge glans, een sterk visueel effect en een zeer krachtige bescherming. Het visuele effect wordt extra versterkt door UV-lak (hoogglans) te combineren met mat laminaat (zeer matte uitstraling), waarbij de UV-lak óver het laminaat wordt gedrukt.