Communicatievraag met een C? Raadpleeg de HSTotaal-woordenlijst!

start a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

 

HSTotaal woordenlijst:
van C4-enveloppe tot cyclostyle papier.

Verklaringen van communicatiebegrippen, design dialect, reclametaal, ontwerpwoorden, vormgeversjargon, typografische vaktaal, dtp-kreten, grafische uitdrukkingen, drukkerslatijn, papiertermen en van enige creatieve wartaal.

 

c

C4-enveloppe

akte- of dienstenveloppe met een formaat van 229 x 324 mm.

 

C5-enveloppe

akte- of dienstenveloppe met een formaat van 162 x 229 mm.

 

cacheren

het beplakken of op elkaar plakken van verschillende materialen, kunststoffen, papier- of kartonsoorten. Doorgaans bedoeld om tot een sterkere combinatie te komen. Zoals dat gebeurt met karton versterkte displays, waarbij papier met karton wordt versterkt, en met creditcards, waarbij een papieren drager met kunststof wordt versterkt.

 

cahiersteek

schriftensteek (zoals bij schoolschriften), bindtechniek met garen, wordt ook toegepast voor luxe bindwerk, gelegenheidsdrukwerk. Er wordt gehecht met een driepuntsverbinding in de rug. De lengte van de steek is minimaal 50 mm en maximaal 175 mm. Het garen is verkrijgbaar in veel verschillende kleuren.

 

calqueerpapier

calqpapier, een calqje, transparant papier, lichtdoorlatend, toegepast op tekenkamers en ontwerpstudio’s voor het maken van ontwerpschetsen en technische tekeningen met Oost-Indische inkt en trekpen of tekenpen, zoals Rotring. Calqueerpapier is extreem gevoelig voor vocht, niet maatvast en trekt snel krom. Een oplossing daarvoor is het gebruik van polyester tekenmateriaal. De handmatige vervaardiging van technische tekeningen is door de komst van de computer in de tekenkamer en de ontwerpstudio - vanaf 1985 - geheel verdrongen.

 

campagne

reclamecampagne, een systematische, strategische, gebudgetteerde, planmatig opgezette en geplande, samenhangende serie van communicatie-uitingen die aan een concreet resultaat is gekoppeld en gericht is op een specifiek doel, zoals het leegverkopen van een magazijn, overbrengen van een boodschap, het bouwen aan een gewenst image, het introduceren van een product of dienst of het overbrengen van een idee of opvatting. Een campagne is vaak onderdeel van een langere termijn plan om mensen te boeien, te binden, te overtuigen, te enthousiasmeren of te mobiliseren. Om succesvol te zijn moet een campagne en de daaraan gekoppelde uitingen aan meerdere van de volgende criteria voldoen: creatief, doelgroepgericht, onderscheidend, origineel, innovatief, duidelijk, overtuigend, geloofwaardig, uitnodigend, intrigerend, relevant, actiegericht, onderscheidend, consistent, voortbouwend op de bestaande merkwaarden en van goede kwaliteit.

 

captcha

afkorting van: completely automated public turingtest to tell computers and humans apart. Een captcha is een zeer eenvoudige veiligheidstest om in de interactie met websites - bijvoorbeeld bij het verzenden van contactformulieren - het onderscheid te maken tussen mensen en robots. Het testje kan bijvoorbeeld bestaan uit het optellen van 2 cijfers, het kiezen uit beelden of het herkennen van vervormde letters.

 

carbonpapier

materiaal dat wordt gebruikt bij het maken van zogenaamde doorslagen, een kopie die tijdens het tikken op een schrijfmachine ontstaat: een schrijfmachinekopie. Carbonpapier is een zeer dun papier - een drager - die aan de keerzijde is voorzien van een zwarte, vettige laag koolstof. Is een kopie gewenst, dan wordt een driedelige set samengesteld: een vel briefpapier, daaronder een vel carbonpapier en als laatste een vel zogenaamd doorslagpapier. Door op het bovenste vel de brief te tikken wordt ook druk uitgeoefend op het daaronder liggende vel carbonpapier en ontstaat - mits het vel carbonpapier op de juiste wijze is aangebracht - op het doorslagpapier een kopie - een doorslag - van het bovenste vel. Doorslagpapier is een zeer dun papier (30 grams/m2), wit of zacht gekleurd, ook wel floorpost genoemd. Het werken met carbonpapier vereist enige concentratie: het carbonpapier moet, zoals gezegd, met de juiste zijde zijn neergelegd - de koolstoflaag naar achteren gericht - en typefouten moeten vermeden worden omdat een eenmaal getikte fout met carbon niet kan worden hersteld. Een tikfout wordt nog wel eens weggemoffeld met een drupje plakkaatverf dat middels een penseeltje wordt aangebracht, maar voor serieuze correspondentie is dat niet aanvaardbaar. 

 

c-cedille

leesteken, haakje onder een medeklinker dat aangeeft dat de c wordt uitgesproken als een s (zoals bij het woord reçu).

 

centreren

symmetrische zetwijze en layout. Tekstregels en afbeeldingen worden in het midden onder elkaar gezet (centreren op de Y-as), kan ook horizontaal (centreren op de X-as). Tekstkolommen hebben bij centreren links en rechts geen rechte kantlijn. Daarnaast kennen we ook: Engelse regelval (voorin lijnend), achterin gelijk (rechts lijnend) en blokvorm (links en rechts lijnend, alle regels zijn even lang).

 

certificeringslabel

een lijstje gegevens over de genormeerde totstandkoming van een kleurproef. De gegevens worden verzameld door de mediawedge - een soort controlestrook die wordt meegeprint op de proef - in te meten met een fotospectraaleter, te controleren op de juistheid van het ICC-profiel en aan te vullen met de minimale en de maximale waarden van het profiel én de waarden van de proef. Deze gegevens plus de genoteerde datum, tijd, ICC-profiel en apparatuur maken deze proef tot een gecertificeerde kleurproef.

 

chapeau

een typografisch hoedje, een kopje boven de titel, boven de hoofdkop. Vaak toegepast in kranten en tijdschriften.

 

Chemez

Chemigrafie Enschedé & Zonen, Clichéfabriek Chemez, onderdeel van Grafische Inrichting Johan Enschedé & Zonen te Haarlem, een drukkerij die in 1703 wordt gestart door Izaak Enschedé. De drukkerij specialiseert zich de eerste 100 jaar in het drukken van brailleboeken en muziekboeken, vanaf 1810 worden er bankbiljetten gedrukt, de eerste oplagen gaan naar Nederlands Indië. Vanaf 1814 worden ook bankbiljetten voor Nederland gedrukt en in 2000 de eurobiljetten voor Europa. Tot 2017, dan stoppen de bankbiljetpersen vanwege de te grote - vaak oneerlijke - concurrentie en legt het bedrijf zich toe op veiligheidsdrukwerk, zoals postzegels, belastingzegels, visumstickers, vergunningen en diploma’s. De clichéfabriek van Johan Enschedé & Zonen - Chemez - produceert matrijzen en hoogdrukvormen voor boekdruk, langs chemische weg - zwartdrukclichés en kleurendrukclichés, galvano’s - maar maakt ook loodstypen en halffabricaten als reproductiemodellen en films. Chemez begon vanaf 1928 als Chemische afdeling, aanvankelijk gevestigd op de zolder van een pand aan de voormalige Coolmarkt - nu Klokhuisplein - in het centrum van Haarlem. In 1935 adverteert Chemez: "Cliché’s voor elk bedrijf, vlug, goed en billijk". En ook: "ontwerpen, tekeningen, galvano’s, stypen en matrijzen". Maar de klapper is: "Wilt ge succes, bestelt bij Chemez!" In 1938 verrijst er het noodgebouw, waar dan inmiddels zo’n 50 man personeel werkt, in 1939 bouwt Grafische Inrichting N.V. Boekdrukkers en Lettergieters Joh. Enschedé en Zonen een bedrijfspand van 1000 m2 aan de Wijde Appelaarsteeg - voorheen de Vauxhall - waar een hypermoderne clichéfabriek is ingericht met een magazijn, garage, bedrijfskantoor en vijf donkere kamers waar de muren oranje zijn geverfd en waar Kodak-panlampen branden, zodat de bezoekers bij de feestelijke opening verbaasd staan dat het in die kamers niet donker is en je er "gewoon de krant kunt lezen", zoals directeur Mr. A.J. Enschedé in zijn toespraak beweert. Chemez blijft tot 1965 gevestigd aan de Wijde Appelaarsteeg en wordt dan in fasen verplaatst naar De Waarderpolder, een industrieterrein aan de noordoostkant van de stad, waar het al spoedig ophoudt te bestaan. Met de komst van het licht verdwijnt het lood. Met de komst van de fotografische zetmachine - en de vlakdruk - offset, verdwijnt de vraag naar hoogdrukvormen, het lood en de vraag naar clichés, galvano’s en loodstypen.

 

chloorvrij papier

papier dat zonder chloor - TCF-papier, Totally Chloride Free - of met weinig chloor - ECF-papier, Elementary Chlorine Free - is gebleekt. Door chloorbleking ontstaan zeer giftige stoffen zoals pcb’s. In 1840 werd door Friedrich Keller ontdekt dat cellulose als papiergrondstof kon worden gebruikt. Voor die tijd waren lompen de belangrijkste grondstof voor papier. Bij het winnen van cellulose uit houtvezels moet de lignine worden verwijderd met chloorbleking. Lignine verkleurt onder invloed van licht en zorgt ervoor dat het papier vergeelt.

 

chromalin-proef

fotografische lithoproef, kleurenproef vervaardigd met behulp van lithofilms, op speciaal papier. Hiermee kan het drukwerk worden beoordeeld voordat de offsetplaten worden gemaakt en de oplage op de pers wordt gedraaid. De chromalin-proef is geen benadering van het eindresultaat, maar laat wel zien of de films correct zijn.

 

cicero

ander woord voor augustijn, 12-delig maatstelsel, typografisch maateenheid, gebruikt in de grafische industrie: 1 augustijn = 4,51279 mm. Na de opkomst van het digitaal en elektronisch zetten werd de augustijn verdrongen door de pica, de Amerikaans-Engelse typografische maateenheid: 1 pica = 4,2175176 millimeter. In de grafische industrie zijn vier maatsystemen in gebruik geweest; naast de augustijn en pica, ook de inch (schrijfmachine, matrixprinters) en de millimeter (lithografie, papierformaten).

 

cicerolatje

augustijnmaatlatje, dagelijks gereedschap van de handzetter, maatlat van messing met een schaalverdeling in augustijnen - cicero’s - die verdeeld waren in eenheden van 2 punten, en centimeters met een verdeling in millimeters.

 

cirkelmal

gereedschap voor de technisch tekenaar en werktekenaar in het grafisch bedrijf, een doorzichtig stukje kunststof waarin cirkelvormen in oplopende doorsneden zijn uitgespaard en dat als mal dient om op een eenvoudige manier cirkels of cirkelsegmenten te tekenen.

 

citymarketing

marketing, communicatie en promotie waarbij het merk van een gemeente wordt versterkt en het imago wordt ingezet om bewoners, sollicitanten, toeristen en ondernemers aan te trekken.

 

cliché

een metalen hoogdrukvorm van een afbeelding, gerasterd - autolijncliché - of als lijnafbeelding - lijncliché. Clichés worden vervaardigd uit lood, zink of koper plaatmateriaal. Een cliché is dus dun plaatmateriaal en wordt met kleine spijkers of dubbelzijdig tape op hout, lood of ijzer gemonteerd, een zogenaamde voet of onderlaag, waarmee het cliché op de vereiste drukhoogte wordt gebracht. Clichés op een houten voet gespijkerd zijn minder stabiel en lijden daardoor meer tijdens het drukken dan clichés die op metalen, loden voet zijn gemonteerd. Er zijn verschillende soorten clichés: de stereotypie of stereocliché, de galvano of galvanoplastie, het lijncliché, de autotypie of rastercliché en het kleurendrukcliché.

 

click

het gebruikmaken van een link van een advertentie op een vreemde website die leidt naar een commerciële landingspagina, maakt doorgaans deel uit van een advertentiesysteem waarin het aantal clicks geteld wordt volgens het principe van ’pay per click’ - betalen per klik - en betaalt wordt wanneer de advertentie bezoekers oplevert. Bij zo’n systeem betaalt men niet voor de weergave van een advertentie maar alleen als er iemand op de advertentie klikt en wordt doorgeleid wordt naar de website van de adverteerder. Voor elke klik wordt een vast bedrag betaald.

 

Clipart

leverancier van computerillustraties, kant en klare elektronische beelden aan particulieren en voor commerciële toepassingen, voor toepassing in print, drukwerk, documenten en websites. Clipart is een onderneming van Vital Imagery, ’s werelds grootste collecties van meer dan 25 miljoen illustraties, foto’s, lettertypen, geluiden en animaties die worden gebruikt door bedrijven, grafisch ontwerpers, het onderwijs, uitgeverijen en mediabedrijven.

 

closed source website versus open source website

de twee belangrijke principes bij het bouwen van websites. Bij closed source websites blijft de leverancier van de website eigenaar van de broncode, het gebruik van de software wordt betaald middels een licentiefee. De kosten voor de bouw van de website zitten dus in de ontwikkeling en de betaling van de licentie voor het gebruik van de software. Groot voordeel van closed source is dat maatwerk ook echt maatwerk is; elk design kan omgezet worden naar een perfect scherm. Daarnaast kan het CMS - content management system - geheel op maat worden ingericht met als voordeel dat er geen overbodige functionaliteit en knoppen in het zicht blijven. Closed source is mooi, overzichtelijk en daardoor makkelijk. Met name voor minder getrainde contentbeheerders is dat buitengewoon prettig. Open source websites - deze broncode is voor iedereen vrij - gratis - beschikbaar en kan door iedereen worden aangevuld en gewijzigd naar eigen inzicht. De aanvullingen op deze broncodes worden door ontwikkelaars opnieuw aangeboden op het internet en zijn weer voor iedereen beschikbaar. Ontwikkelkosten zijn nodig om de vrije broncode op maat te maken en om het CMS-systeem - het content management system - qua inrichting en functionaliteit op de wensen van de klant aan te laten sluiten. Daarnaast zijn er kosten voor regelmatig onderhoud, versie-updates, browseroptimalisatie en training - een handleiding is doorgaans niet beschikbaar. Open source websites worden opgebouwd uit standaard modules, templates die ’gratis’ worden geleverd. Maar gratis bestaat niet; betaling vindt meestal plaats via langdurige hosting, zodat op langere termijn de gratis templates ruimschoots worden betaald. In tegenstelling tot closed source - het woord zegt het al: gesloten, de code is niet beschikbaar - is open source open, ook voor programmeurs die het minder nauw nemen. En ook voor hackers. Maar omdat - bij bijvoorbeeld het open source pakket Wordpress - ook iedereen werkt aan veiligheid is het meestal best wel veilig genoeg. Maar toch. De closed source website en CMS zijn geen persoonlijke ontwikkeling van een individuele webbouwer; de codebase (90% van de code, de fundering) is een standaard taal - een SAAS-product - niet speciaal voor één klant gemaakt, gebruikt voor veel websites, grondig getest, makkelijk te onderhouden en dus zeer stabiel en vooral: heel veilig!

 

CMYK

inktafhankelijke, papierafhankelijke en printerafhankelijke kleuren, afkorting van de vier kleuren drukinkt waarmee in principe alle kleuren en tinten zijn te produceren. De kleuren zijn Cyaan (blauw), Magenta (rood), Yellow (geel) en Key (zwart, de sleutelkleur in kleurendrukwerk), kortweg CMYK. Het drukwerk wordt FC-drukwerk genoemd, full color. De inkten noemt men de ’Europaschaal’. CMYK-kleuren worden gespecificeerd door voor elk van de vier CMYK-kleuren een percentage te geven. Een bepaalde groentint is dan opgebouwd uit: CMYK 100-40-30-10 (100% Cyaan, 40% Magenta, 30% Yellow en 10% Zwart).

 

coating

op papier, machine coated papier, mc-papier, kortweg mc, machinaal aangebrachte gladde afwerklaag (soort plamuur). Geeft een gesloten, glanzend of mat resultaat. Er wordt gesproken van ’gecoated papier’.

 

codex

middeleeuws handgeschreven boek van vóór de tijd dat boeken werden gedrukt. De codex wordt samengesteld uit tweezijdig beschreven perkamenten bladen, later werd ook papier gebruikt. Het handwerk aan een codex was tijdrovend en daardoor buitengewoon kostbaar. Het boek werd rijk versierd met illustraties, initialen, met pen- en penseelwerk en miniaturen. De band van een codex werd vaak rijk uitgevoerd, samengesteld uit een eikenhouten plank, met leer overtrokken, voorzien van houtsnijwerk, ivoorsnijwerk en metalen gespen.

 

collationeren

een optische controletechniek in de boekbinderij, om de juiste volgorde van de vergaarde katernen de controleren. Daartoe wordt het drukvel op de vouw van de rug voorzien van een zwart blokje (collationeerblokje, vergaarblokje) dat bij elk volgend katern één positie naar boven verschuift. Een onjuist geplaatst katern valt direct uit het ritme.

 

colofon

een lijst medewerkers, leveranciers en materialen, die een overzicht geeft met wie en wat de uitgave tot stand is gekopmen, vaak achterin een boek of uitgave geplaatst.

 

Color Key

een in 1965 door 3M ontwikkeld overlay systeem voor kleursimulatie en presentatie, waarbij sheets van helder polyester, bekleed met UV-gevoelige gepigmenteerde emulsies in de vier proceskleuren - naderhand ook spotkleuren (steunkleuren), via negatieven werden belicht, ontwikkeld met proceschemicaliën, gewassen met water en vervolgens gedroogd, om gemonteerd te worden in een presentatie, doorgaans een papieren opzichtmodel.

 

color management

kleurbeheer, een techniek voor het aanpassen en het gelijkstellen van kleuren van diverse invoerapparatuur (opmaakprogramma’s, scanners, camera’s, beeldschermen) en uitvoerapparatuur (printers, drukpersen). Om op verschillende druk- en printapparatuur een zo vergelijkbaar mogelijk kleurresultaat te bereiken zijn er verschillende apparaatafhankelijke opbouwwaarden nodig en een taal die zorgt voor de communicatie tussen verschillende operating systems en de in- en outputapparatuur.

 

commercial

tv-commercial, radiocommercial, een vorm van reclame, het tegen een tarief aanprijzen van diensten, goederen, standpunten en ervaringen in de vorm van een korte voorstelling in beeld en geluid - tv-commercial - of alleen geluid - radiocommercial. Commercials worden uitgezonden door een tv- of radiokanaal - een uitgever in een zogenaamd blok, een reclameblok, een aaneengesloten set van commercials van meerdere aanbieders. Commercials kunnen ook worden vertoond op een website waarop een uitgever tegen betaling ruimte beschikbaar stelt. De commercial wordt getoond binnen een banner, of de banner verwijst naar bijvoorbeeld een YouTubekanaal, of naar de website van de aanbieder waarop de commercial wordt vertoond.

 

communicatie

een doelgericht proces waarbij een zender de intentie heeft middels een communicatiemiddel en via een medium, een boodschap over te brengen naar één of meer ontvangers, waarmee interactie ontstaat. Dat kan zowel verbaal als non-verbaal, zowel persoonlijk als niet-persoonlijk. Communicatie is soms lineair - eenzijdig, zoals bij reclame - of interactief. Communicatie is een proces - van ontwikkeling, aanbod en interpretatie - dat plaatsvindt middels symbolen - taal, tekens, tonen - en waarbij mensen zich bewust zijn van de aanwezigheid van het aangebodene - de boodschap, zoals gedachten, ervaringen en opvattingen - en dat kunnen verstaan, begrijpen, interpreteren en daarop kunnen reageren, zodat interactie ontstaat. De zender, de afzender kan een persoon zijn, een instelling, de overheid of een bedrijf. De boodschap is een bewust opgesteld aanbod en samengevat in een communicatiemiddel, de drager, zoals een brochure of affiche, advertentie of radiospot, website of e-mailing. En wordt geplaatst via een medium, zoals een afficheplakplaats, een krant, TV-zender of radio. Uiteindelijk kan de ontvanger - de klant, de lezer, luisteraar - ook bereikt worden via een specifiek kanaal - een festival, of TV’s op benzinepompen (het petrol-kanaal), of via bouwmarkten. Onder professionele communicatie valt onder andere: de persoonlijke presentatie, adverteren, consumentencommunicatie, themareclame, below the line communicatie, above the line communicatie, e-commerce, direct marketing, sponsoring, business to business communicatie, actiecommunicatie, sales promotie en public relations.

 

communicatie & design

de twee belangrijkste activiteiten van een communicatiebureau, een creatief bureau. Bij het ontwikkelen van communicatiemiddelen - voor het overbrengen van boodschappen aan doelgroepen - zijn communicatie en design de belangrijke sturende elementen en dragende pijlers; het gaat immers om enerzijds de inhoud - de communicatieboodschap - en anderzijds draait het om de vorm waarin de boodschap wordt verpakt. De boodschap gaat niet zonder een effectieve vorm en andersom - een overspannen vorm zonder passende inhoud communiceert niet. Het zoeken van de juiste balans tussen communicatie & design is een professionalisme dat niet veel creatieven en niet veel creatieve bureaus dagelijks effectief weten uit te dragen en praktisch weten te realiseren. Form follows function - vorm volgt functie, het principe én argument dat de vorm zou voortkomende uit de functie van het object - het communicatiemiddel in dit geval - is in deze tijd van hypercommunicatie - snelle omloop, korte aandachtsboog, overspannen aanbod, veeleisende consument, ongeduldige nieuwsaanbieders - niet eenvoudig vol te houden. HSTotaal Communicatie & Design - het Haarlemse bureau voor communicatie & design - hanteert steeds vaker het principe functie volgt vorm - als creatieven ontwikkelen we voor opdrachtgevers een vormconcept dat ze kunnen laten werken als inspirator en aanjager voor de inhoud; inhoud wordt gebaseerd op de mogelijkheden van de vormgeving - inhoud volgt vorm, vorm leidt inhoud - form leads content.

 

communicatieadvies

een vorm van raadgeving, planvorming, professionele hulp en praktische ondersteuning die wordt verstrekt door een communicatieadviseur en waarbij het de interne en externe communicatie van een bedrijf, organisatie, instelling of overheid en haar omgeving betreft. Communicatieadvies kan betrekking hebben op de wijze waarop een boodschap wordt overgebracht een doelgroep - de klanten, de relaties, de prospects en de medewerkers. Onder communicatieadvies worden gerekend alle ondersteunende raad en praktische hulp bij het ontwikkelen en uitvoeren van communicatiebeleid, het opstellen van communicatieplannen, de omgang met de pers, de perscontacten, public relations, de relationele contacten met klanten, opdrachtgevers en partners, inclusief de wensen en klachten, marktonderzoek en onderzoek naar klanttevredenheid, ondersteuning bij het ontwikkelen of in beeld brengen, in kaart brengen en formuleren van de positionering, het imago, de tone of voice, de social media en huisstijl. Maar ook het praktische werk aan het schrijven, redigeren en corrigeren teksten, nieuwsbrieven, persberichten, advertorials en social media berichten, webteksten en ook het verzorgen van de content van de website. Hulp bij de ontwikkeling van communicatiemiddelen, de begeleiding van creatieven zoals ontwerpers, filmers en fotografen, webbouwers en technische communicatieleveranciers. En tot slot de organisatie en het regelwerk aan voorlichtingsbijeenkomsten, persconferenties, workshops, beurzen, lezingen.

 

communicatiebriefing

briefing, een kernachtige omschrijving waaraan het eindresultaat van een communicatieopdracht moet voldoen. Een communicatiebriefing is een referentiedocument voor de opdracht die aan een communicatiebureau of aan creatieven wordt verstrekt. Centraal in de briefing staat de communicatievraag, die letterlijk luidt: ’Wat is de communicatievraag? Welk probleem moet met communicatie worden opgelost?’ De briefing bevat verder, relevante geprioriteerde hoofdpunten, achtergrondinformatie, probleemstellingen, aanwijzingen, wensen en voorschriften. De communicatiebriefing is zowel informatiedocument als referentiemiddel; bij de beoordeling van de creatieve voorstellen zorgt de briefing voor de juiste weging van de creatieve aspecten. In de briefing omschrijft de opdrachtgever de opdracht en primair en globaal wat zijn vraag is: wat zijn plan is, wat er gebeuren moet en wat de target is - in termen van kwaliteit en kwantiteit - en wat het budget is. Wat er dus gecommuniceerd moet worden. Er staat in om welk bedrijf het gaat, nieuwe dienst, product, wat de positie daarvan ten opzichte van de concurrent is, wat het doel ervan is, voor welk probleem het product of de dienst de oplossing is, wat de belofte is die waargemaakt kan worden, welk bewijs daar voor is, wie de doelgroep is, waar de doelgroep is te vinden, waarmee te overtuigen is en met welke middelen te bereiken, welke middelen wel en niet ingezet kunnen worden, welke ervaringen er inmiddels zijn, welke goede voorbeelden te vinden zijn, de slechte voorbeelden, wat de planning is, welke nazorg wordt verwacht en welke rol je van het bureau verwacht - regisseur, architect, klankbord, coach, aanjager, uitvoerder.

 

communicatiebureau

een groep mensen op een vaste locatie of een virtuele groep, met een visie en een centraal aanspreekpunt en verantwoordelijkheid, met een naam, bij voorkeur een goede reputatie en een sterk verhaal, aanbod of een andere vorm van bestaansrecht, dat zich in de breedte richt op het advies of het ontwikkelen van antwoorden op communicatievragen van opdrachtgevers, voor consumenten, bedrijven, instellingen en overheden. Er wordt gewerkt aan het communicatieadvies, de strategie en plannen, creatieve concepten en grafische vormgeving, layout, dtp en de producties van communicatiemiddelen, infographics, information design, illustraties, iconen en het creëren van beelden, fotografie en beeldontwikkeling, beeldarchief, film en animatie, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media, opzet en regie van social media en -kalender, websiteontwikkeling, bouw en content, optimalisatie. En er worden diensten verleend als tekstschrijven en tekstbegeleiding, redigeren, planning, projectmanagement, technische inkoop en productiebegeleiding van leveranciers, budgetbewaking, coaching en begeleiding, helpdesk, instructie en begeleiding medewerkers. Naast het brede communicatiebureau, zijn er ook gespecialiseerde bureaus die zich richten op één van de aspecten van communicatie, bijvoorbeeld public relations, strategie, positionering, reputatieschade of webontwikkeling.

 

communicatiedisciplines

de verschillende vakgebieden binnen de communicatie, zoals voorlichting, public relations, reclame, business to business communicatie (BtoB), business to consumer communicatie (BtoC), actiecommunicatie, promotie, direct marketing, direct mail, telemarketing, persoonlijke verkoop, consumentencommunicatie, themareclame, below the line communicatie, e-commerce, sales promotie, sponsoring en donatie, above the line communicatie, public relations, online advertising, online bannering en viral communication.

 

communicatietips

de naam van een serie gratis communicatieadviezen die sinds 2005 wordt uitgegeven door HSTotaal Communicatie & Design, het creatieve communicatiebureau uit Haarlem. De tips zijn oorspronkelijk een idee van Bas van Kampen uit 2005 en worden sinds dat jaar uitgewerkt en als e-mail nieuwsbrief verzonden door het team van HSTotaal. De tips zijn gratis en worden regelmatig, zo’n vier keer per jaar, als digitale nieuwsbrief verspreid onder abonnees en relaties van HSTotaal. Inmiddels zijn vele tientallen uitgaven verschenen. De eerste 10 uitgaven van de communicatietips zijn naast de digitale uitgave ook in offsetdruk verschenen; in een bijzondere verpakking zijn die nog beperkt verkrijgbaar. De onderwerpen zijn uiteenlopend: succesvolle reclameacties, websites die wél werken, onvergetelijke presentaties, aansprekende merken, directe communicatie, creativiteit, beeld dat alles zegt, communicatie van alledag, advertenties die voor u werken, huisstijl die je wat doet, goede feestdagen, communicatie voor allochtonen en beeldende communicatie.

 

compres

plat zetsel, zetwerk zonder interlinie, zonder extra tussenruimte. In tegenstelling tot zetwerk met extra ruimte, dus extra interlinie, geïnterlinieerd.

 

computer to press

CtPress, een druktechniek die is gebaseerd op de traditionele offset - de beeldoverdracht vindt indirect plaats via een rubberdoekcilinder met behulp van een tegendrukcilinder - waarbij de offsetplaat digitaal worden aangemaakt en vervolgens een oplage draait - Image One Print Many (IOPM). Strikt genomen valt deze techniek niet onder digitaal drukken, omdat niet voor elke afdruk een nieuw bestand naar de pers wordt gezonden, maar voor elke klus, waardoor het aanbrengen van variabele data tijdens het drukken niet mogelijk is. Buiten het digitaal aanmaken van de drukvorm komt deze techniek verder geheel overeen met de traditionele offset; geschikt voor hoog kwalitatief drukwerk in grotere oplagen. Naast CtPress (digitale plaatcilinder op de drukpers) zijn er andere Ct-technologieën waarbij  digitale data niet direct tot een print leidt, maar wordt gebruikt bij het aanmaken van een drukvorm: CtFilm (digitale films), CtPlate (digitale offsetplaten), CtScreen (digitale zeefdrukvormen) en CtCylinder (digitale diepdrukcilinders).

 

concept

de eerste aanzet, het eerste idee in een creatief proces, geeft globaal de denkrichting aan.

 

condensed

versmald lettertype, bijvoorbeeld ’Helvetica Condensed’.

 

consumentencommunicatie

communicatie, waaronder reclame, die gericht is op consumenten als gebruikers van producten. Consumentencommunicatie betreft alle vormen en middelen tussen consumenten en aanbieders, zoals fabrikanten, groothandel, supermarkten, detaillisten.

 

content

de inhoud van een website, zoals teksten, graphics, foto’s, video’s.

 

contentklopper

iemand die zonder veel passie, kennis en redactionele ambities via een cms-systeem content op een website plaatst.

 

contractproef

een kleurenproef die door de drukker wordt geaccepteerd en die een zo goed mogelijk beeld geeft van het eindresultaat op de drukpers. Alleen hoogwaardig vervaardigde proeven - die in gecertificeerd proces zijn gemaakt - worden als contractproeven geaccepteerd.

 

contrast

verschil in zwarting of helderheid bij afbeeldingen. Met een hoog contrast zijn er weinig grijze tinten, met een laag contrast ontbreekt vaak zwart en wit.

 

cookie

een digitaal bestand dat een website - van een bedrijf, organisatie - op de harde schijf van een computer plaatst zodra de website bezocht wordt. De cookie geeft het bedrijf informatie over het bezoek, surfgedrag, bezoek aan andere websites enz.

 

copy-proof

Agfa CopyProof, een repro-overdrachtproces voor het maken van zwart-wit lijn- of rasterpapierprints van lijn- en halftoonmodellen (foto’s) in een doka (donkere kamer), waarbij een papiernegatief wordt belicht in een grafische reprocamera en vervolgens met een emulsiedrager door een chemisch bad wordt gevoerd, de CP35. Na de doorvoering wordt het papier-negatief na ongeveer 1 minuut van de emulsiedrager gescheiden en gedroogd en is de print te gebruiken voor montage in een werktekening, een opzichtmodel voor verdere verwerking (lithografie). Na de komst van de pagina-opmaaksystemen is het handmatig vervaardigen van werktekeningen - en losse papierprints en CopyProof - verdwenen.

 

copywriter

iemand die kolommen leeghaalt; een ideeënmaker. In tegenstelling tot een journalist, iemand die kolommen vult; een schrijver.

 

corporate communicatie

de communicatieactiviteiten van een bedrijf of organisatie die het geheel aangaan, dus niet slecht, bijvoorbeeld het verkopen van producten.

 

corporate identity

de bedrijfsidentiteit, de identiteit van een organisatie, bedrijf of overheid. Bedoeld worden de drie belangrijke uitingsvormen - de huisstijl, de communicatie en het gedrag - waarmee een organisatie haar persoonlijkheid uitdraagt. Met persoonlijkheid wordt bedrijfsbeeld bedoeld, het zogenaamde gewenste beeld, het beeld zoals een bedrijf zichzelf van binnenuit graag ziet, het beeld dat een bedrijf intern en extern wenst te creëren en te behouden, bij alle zogenaamde stakeholders. Dat is iedereen die op een of andere wijze relevant is voor de continuïteit van de organisatie, waaronder medewerkers, klanten, partners en leveranciers. Tegenover het beeld zoals een bedrijf dat van binnenuit ziet, staat het beeld zoals dat werkelijk bestaat; het bedrijfsbeeld, het corporate imago, het beeld zoals dat van buitenaf wordt gezien. Nu is het beeld ‘van buitenaf’ voor elk individu en voor elke groep verschillend; iedereen kijkt met andere ervaringen en andere emoties op een andere manier tegen hetzelfde bedrijf aan met een ander beeld als uitkomst. Bijvoorbeeld, sollicitanten bij de NS hebben mogelijk een ander beeld van het bedrijf dan reizigers die regelmatig hun trein missen. En schoonmakers die op een nachtelijk rangeerterrein de treinstellen reinigen hebben een andere beeld van het bedrijf dan senioren die gezellig een dagje treinen met kleinkinderen, koffie, koek en een kortingskaart. Die complexiteit maakt het verschijnsel corporate imago en het willen hebben of denken te hebben van invloed daarop boeiend maar ook lastig. Het gewenste beeld - de corporate identity - wordt op drie aspecten aangestuurd. Ten eerste is dat de groep symbolen, het design - de producten, verpakkingen, de auto’s, de winkelinrichtingen en de huisstijl. Ten tweede is dat de communicatie - de communicatiemiddelen en communicatieacties, zoals website en de radio- en tv-spots, de social media, de tekst, de beelden en de boodschappen. En ten derde het gedrag - de wijze waarop het bedrijf zich gedraagt, bij calamiteiten, persberichten, stakingen, feesten en goede doelen, productiefouten en ongelukken. Hoe het bedrijf omgaat met jubilarissen en sollicitanten, met klanten en oud-leveranciers. Maar ook met een hinderlijke pers, irritante concurrenten, vasthoudende vakbonden en ruimoerige stakers. Met bedrijf wordt in dit geval bedoeld: de mensen die deel uitmaken van de organisatie en daarbij betrokken zijn. Dus van management tot magazijnmedewerkers, van gesponsorde tot leverancier. Ieder speelt een rol in de omgang met anderen. De ideale situatie is als corporate identity en het corporate image overeenkomstig zijn, gelijk zijn. Alleen in die situatie wordt geloofwaardigheid bereikt. Een belangrijke taak van communicatie is het bewaken, behouden en herstellen van die balans tussen corporate imago en corporate identity.

 

corps

corpsgrootte, een term uit het loodzetten, waarbij letters op een loden staafje worden gegoten dat iets groter is dan de maat, verticaal gemeten van de bovenkant van de stokletters tot de onderkant van de staartletters. Daarmee wordt voorkomen dat de stokken en staarten van opeen volgende regels elkaar raken. De hoogte van het loden letterstaafje en daarmee de grootte van de letter wordt  aangegeven in didotpunten, bijvoorbeeld corps 10. Doorgaans wordt aan de bovenzijde en onderzijde van een letterstaafje een kleine hoeveelheid extra wit - ruimte - toegevoegd om te voorkomen dat stok- en staartletters elkaar zullen raken. Door het plaatsen van een zogenaamde interlinie, kan extra wit tussen tekstregels gebracht worden. Tekst zónder extra interlinie wordt compress zetwerk genoemd.

 

correctie

het aanbrengen van een wijziging of verbetering, of het herstellen van een fout in tekst, beeld, kleur of opmaak (een verkeerde stramienpositie). Veel voorkomende correcties zijn tekstcorrecties, het herstellen van een zetfout, stijlfout of spellingsfout in tekst. Zetfouten kunnen ontstaan door bijvoorbeeld onjuiste aanslagen op een toetsenbord door de zetter, door onjuistheden in het manuscript van de auteur of door het onjuist overnemen door de dtp-er van aangeleverde kopij. Correcties worden aangegeven met zogenaamde correctietekens, door bijvoorbeeld een professionele corrector of tekstredacteur in dienst van het grafisch bedrijf of de uitgeverij, maar kan ook gebeuren door de auteur zelf. Daarnaast kunnen correcties worden aangegeven door elke grafische medewerker die in de loop van het proces tekst onder ogen krijgt. Opgegeven correcties moeten correct worden uitgevoerd. Uitgevoerde correcties moeten opnieuw worden gecontroleerd. Het corrigeren van tekst kan heel goed worden gedaan in de eerste proefstadia van het grafisch proces. Hoe later in het proces gecorrigeerd moet worden, hoe kostbaarder, vanwege de verstoring van het proces met vertraging tot gevolg. Correctie tijdens het drukken moet volstrekt worden vermeden; zodra een drukvorm op de pers ligt is elk oponthoud een zeer kostbare aangelegenheid - het drukken wordt onderbroken of zelfs geheel gestaakt, de peperdure pers met bemanning staat stil, de opdracht loopt vertraging op, de volgende productie loopt ook vertraging op, het werk moet later opnieuw worden opgestart enzovoorts. Andere vormen van correcties zijn beeldcorrecties - bijvoorbeeld in lithofilms, of kleurcorrecties - ook in films, en in digitale bestanden.

 

correctietang

gereedschap van de handzetter, de metalen tang werd ingezet bij correctiewerk om letters of woorden uit het handzetsel, het zetwerk te lichten. Een minder bedreven handzetter liep het risico de loden letters te beschadigen. De tang werd daarom ook ’lettermoordenaar’ genoemd.

 

correctietekens

genormaliseerde tekens die gebruikt worden bij het corrigeren van drukfouten en zetfouten in drukproeven. De correctietekens bestaan uit 18 verwijzingstekens die in de tekst worden geplaatst, die verwijzen naar 15 correctietekens die in de marge van de drukproef worden geplaatst, 7 correctietekens die in de tekst worden geplaatst en in de marge kunnen worden herhaald, en 2 correctietekens die wel in de tekst maar niet in de marge worden herhaald. Het zijn tekens voor: letter omdraaien, letter wegnemen, letter beschadigd, gerezen wit zakken, twee woorden van maken, één woord van maken, koppelwoord van maken, minder wit plaatsen, vet zetten, cursief zetten, spatiëren, groot kapitaal zetten, klein kapitaal zetten, nieuwe regel beginnen, geen nieuwe regel beginnen, in de lijn brengen, woorden tussen zetten, omhoog brengen, omzetten, inspringen, niet inspringen, correctie vervalt, interlinie aanbrengen, interlinie uithalen. Drukproeven worden door een corrector gelezen die met pen de verwijzingstekens in de tekst plaatst en in de marge het correctieteken schrijft met eventueel een instructie. Als in de drukproef veel fouten dicht op elkaar zitten, dan worden zoveel mogelijk verschillende verwijzingstekens gebruikt. Verwijzingstekens kunnen naar wens worden uitgebreid. De correctietekens zijn genormaliseerd en aangegeven op Normblad NEN 632.

 

correspondentiedrukwerk

drukwerk dat wordt ingezet bij correspondentie, zoals briefpapier, volgpapier, enveloppe, memokaarten, e.d. Ook wel gebruiksdrukwerk genoemd.

couverteren

het handmatig of machinaal vullen van enveloppen, poststukken, waaronder personaliseren, vouwen, verzamelen, verpakken en op postcode sorteren.

 

cover

de voorzijde van het omslag van een boek of tijdschrift. De achterzijde van een boek wordt achterplat genoemd.

 

creatief

een persoon, die van niets iets kan maken, iemand die vaker dan een ander nieuwe kansen ziet of originele ideeën heeft, nieuwe dingen bedenkt, doet of maakt, oplossingen vindt die nieuw zijn, die nog niet bestaan of niet verwacht worden. Ook wel het vinden van oplossingen  voor problemen. De combinatie van denken, doen en maken levert vaak de verrassing op. Een creatief is visueel ingericht, beschikt over fantasie, oorspronkelijkheid, inventiviteit, scheppend en beeldend vermogen, voorstellingsvermogen, doorzettingsvermogen en daadkracht. Een creatief is geen strateeg, maar heeft wel strategisch inzicht. Een creatief is proactief, zonder te verrassen met een hoog tempo. Een creatief is geen specialist, maar heeft wel groot gevoel voor detail. In het communicatievak worden creatieven ingezet om verrassende antwoorden te bedenken op communicatievragen, doorgaans eerste concepten, de grote lijn. Daarna komen de ontwerpers en vormgevers die het concept tot realiteit brengen. Een creatief laat zich doorgaans niet te veel beperken en sturen, door bijvoorbeeld technische en financiële grenzen, planning en prioriteiten, en wat er al bestaat of verwacht wordt. Als een creatief de ruimte krijgt - dat is zo’n beetje de enige voorwaarde - dan word je verrast. Een andere vorm van creativiteit is creatief boekhouden; het rommelen met financiële cijfers.

 

creatief bureau

een groep mensen op een vaste locatie of een virtueel team, met een duidelijk aanspreekpunt en verantwoordelijkheid, met een naam, enige reputatie en een sterk verhaal of een andere vorm van bestaansrecht, dat zich in de breedte richt op het ontwikkelen van creatieve antwoorden op communicatievragen van opdrachtgevers, voor consumenten, bedrijven, instellingen en overheden. Er wordt gewerkt aan het ontwikkelen van strategie en communicatieplannen, aan creatieve concepten en het ontwerpen en laten produceren van communicatiemiddelen, aan het creëren van beelden, fotografie, film en animatie, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media. Naast het brede creatieve bureau, zijn er ook gespecialiseerde bureaus die zich richten op één van de aspecten van communicatie, bijvoorbeeld strategie public relations of websiteontwikkeling.

 

creatief bureau Haarlem

zoals HSTotaal Communicatie & Design, een groep creatieven op een locatie in Haarlem, maar het zou ook een virtueel team kunnen zijn met meerdere locaties, met een duidelijke bereikbaarheid en verantwoordelijkheid, met een naam, reputatie, portfolio en een verhaal en aanbod of een andere vorm van bestaansrecht, die zich richt op het ontwikkelen van creaties in opdracht van klanten bij organisaties, bedrijven, instellingen en overheden. Er wordt geadviseerd over communicatie en gewerkt aan het ontwikkelen van creatieve concepten, het ontwerpen van communicatiemiddelen en het technisch begeleiden en grafische producties, aan het creëren van beelden, fotografie, film en animatie, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media. Naast het brede creatieve bureau, zijn er ook gespecialiseerde bureaus die zich richten op een deelactiviteit en zich dan uitsluitend richten op bijvoorbeeld webdesign, tekst of infographics.

 

creatief team

een creatieve groep mensen die zich richt op het beantwoorden van creatieve communicatievragen van opdrachtgevers, voor consumenten, bedrijven, instellingen en overheden, gevestigd op een locatie of in een virtueel team dat fysiek op meerdere locaties is gevestigd, met een centraal aanspreekpunt en verantwoordelijkheid, met een naam, een reputatie en een sterk verhaal. De antwoorden van het creatief team bestaan uit creatieve concepten, het design van communicatiemiddelen en grafische producties, van huisstijl en website, tot productintroductie en bedrijfspresentatie, van hah-krant en radiospot, tot social media campagne en tv-commercial. Een creatief team is ook inzetbaar voor de creatie van beelden, fotografie, film, infographics en animaties, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media. Naast het brede creatieve bureau, zijn er ook gespecialiseerde teams die zich richten op één van de creatieve taken voor communicatie, bijvoorbeeld websdesign, illustratie, animatie, tekst of videoproducties.

 

cristalraster

stochastisch raster, rasterpatroon voor halftoonafbeeldingen in drukwerk waarbij microbeeldpunten voor elke afzonderlijke kleurscheiding willekeurig worden gepositioneerd en waarmee rozetten en moirévorming wordt voorkomen.

 

Cromalin

een op de Drupa van 1972 gepresenteerde fotomechanisch kleurenproefsysteem van DuPont dat gebruik maakt van toner, poederpigmenten in plaats van inkt. Cromalin is een kleurproefmethode waarmee het kleurresultaat van lithofilms kan worden gecontroleerd zonder een drukproef in offset te hoeven maken. Ondanks alle beperkingen - geen steunkleuren, geen inkt- en papierreferentie - werd Cromalin vanwege de tijdwinst en de relatief lage kosten als een enorme innovatie gezien en verving het systeem al heel snel de traditionele offset-proefdruktechniek.

 

croppen

afsnijden, een deel van een foto (digitaal) of afbeelding wegsnijden en niet gebruiken in de opmaak van bijvoorbeeld een krant of pagina.

 

CTP

Computer To Plate, een prepress-techniek die wordt gebruikt bij digitale print- en druktechnieken, waarbij digitale bestanden rechtstreeks op de drukplaat van de drukpers worden overgebracht, zonder een tussenstap via fotografische films. CTP-platen moeten nog wel chemisch ontwikkeld moeten worden, terwijl chemieloze en procesloze CTP-platen zonder chemische handelingen ingezet kunnen worden. CTP-techniek komt overeen met de eerdere technologie Computer To Film (CTF), waarbij het computerbestand wordt uitgedraaid op fotografische film. Deze film werd dan gebruikt om via contactbelichting een ​​drukplaat te vervaardigen.

 

cursief

schuine letter, naar rechts hellend. Een lettervorm waarbij de letters als het ware aan elkaar geschreven zijn. Een goede cursief is geen rechte letter (romein) die is schuin gezet, maar is een uniek cursief ontwerp. Een cursief die is schuin gezet, elektronisch ontstaat vanuit een romein, noemen gecursiveerd, schuine romein of vals cursief. Het digitaal schuin zetten wordt mollen genoemd. Vanwege de invloed die Italiaanse lettertypen zouden hebben op de ontwikkeling van de cursief, wordt het cursieve schrift ook wel Italic, Italisch of Italiaans schrift genoemd.

 

cursiveren

letters elektronisch, middels zetaparatuur naar rechts laten hellen (of zelfs naar links!). Veelal in stapjes van 1 procent.

 

cyaan

ofwel C., de kleur blauw van drukinkt in het drukproces van vierkleurendrukwerk, CMYK.

 

cyclostyle papier

stencilpapier, wit of zacht gekleurd, opdikkend, sterk opzuigend papier, geschikt voor de stencilmachine, een machine die tussen 1940 en 1970 werd ingezet voor het vermenigvuldigen van handschrift of machineschrift. Stencilen is een techniek waarbij een waslaag op een moedervel (master) plaatselijk wordt verwijderd waardoor inkt kan worden doorgelaten. Het weghalen van de was gebeurt met een typemachine (zonder inktlint) of met een hard potlood.

 

 

start a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

start a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

 

HSTotaal woordenlijst:
van C4-enveloppe tot cyclostyle papier.

Verklaringen van communicatiebegrippen, design dialect, reclametaal, ontwerpwoorden, vormgeversjargon, typografische vaktaal, dtp-kreten, grafische uitdrukkingen, drukkerslatijn, papiertermen en van enige creatieve wartaal.

 

c

C4-enveloppe

akte- of dienstenveloppe met een formaat van 229 x 324 mm.

 

C5-enveloppe

akte- of dienstenveloppe met een formaat van 162 x 229 mm.

 

cacheren

het beplakken of op elkaar plakken van verschillende materialen, kunststoffen, papier- of kartonsoorten. Doorgaans bedoeld om tot een sterkere combinatie te komen. Zoals dat gebeurt met karton versterkte displays, waarbij papier met karton wordt versterkt, en met creditcards, waarbij een papieren drager met kunststof wordt versterkt.

 

cahiersteek

schriftensteek (zoals bij schoolschriften), bindtechniek met garen, wordt ook toegepast voor luxe bindwerk, gelegenheidsdrukwerk. Er wordt gehecht met een driepuntsverbinding in de rug. De lengte van de steek is minimaal 50 mm en maximaal 175 mm. Het garen is verkrijgbaar in veel verschillende kleuren.

 

calqueerpapier

calqpapier, een calqje, transparant papier, lichtdoorlatend, toegepast op tekenkamers en ontwerpstudio’s voor het maken van ontwerpschetsen en technische tekeningen met Oost-Indische inkt en trekpen of tekenpen, zoals Rotring. Calqueerpapier is extreem gevoelig voor vocht, niet maatvast en trekt snel krom. Een oplossing daarvoor is het gebruik van polyester tekenmateriaal. De handmatige vervaardiging van technische tekeningen is door de komst van de computer in de tekenkamer en de ontwerpstudio - vanaf 1985 - geheel verdrongen.

 

campagne

reclamecampagne, een systematische, strategische, gebudgetteerde, planmatig opgezette en geplande, samenhangende serie van communicatie-uitingen die aan een concreet resultaat is gekoppeld en gericht is op een specifiek doel, zoals het leegverkopen van een magazijn, overbrengen van een boodschap, het bouwen aan een gewenst image, het introduceren van een product of dienst of het overbrengen van een idee of opvatting. Een campagne is vaak onderdeel van een langere termijn plan om mensen te boeien, te binden, te overtuigen, te enthousiasmeren of te mobiliseren. Om succesvol te zijn moet een campagne en de daaraan gekoppelde uitingen aan meerdere van de volgende criteria voldoen: creatief, doelgroepgericht, onderscheidend, origineel, innovatief, duidelijk, overtuigend, geloofwaardig, uitnodigend, intrigerend, relevant, actiegericht, onderscheidend, consistent, voortbouwend op de bestaande merkwaarden en van goede kwaliteit.

 

captcha

afkorting van: completely automated public turingtest to tell computers and humans apart. Een captcha is een zeer eenvoudige veiligheidstest om in de interactie met websites - bijvoorbeeld bij het verzenden van contactformulieren - het onderscheid te maken tussen mensen en robots. Het testje kan bijvoorbeeld bestaan uit het optellen van 2 cijfers, het kiezen uit beelden of het herkennen van vervormde letters.

 

carbonpapier

materiaal dat wordt gebruikt bij het maken van zogenaamde doorslagen, een kopie die tijdens het tikken op een schrijfmachine ontstaat: een schrijfmachinekopie. Carbonpapier is een zeer dun papier - een drager - die aan de keerzijde is voorzien van een zwarte, vettige laag koolstof. Is een kopie gewenst, dan wordt een driedelige set samengesteld: een vel briefpapier, daaronder een vel carbonpapier en als laatste een vel zogenaamd doorslagpapier. Door op het bovenste vel de brief te tikken wordt ook druk uitgeoefend op het daaronder liggende vel carbonpapier en ontstaat - mits het vel carbonpapier op de juiste wijze is aangebracht - op het doorslagpapier een kopie - een doorslag - van het bovenste vel. Doorslagpapier is een zeer dun papier (30 grams/m2), wit of zacht gekleurd, ook wel floorpost genoemd. Het werken met carbonpapier vereist enige concentratie: het carbonpapier moet, zoals gezegd, met de juiste zijde zijn neergelegd - de koolstoflaag naar achteren gericht - en typefouten moeten vermeden worden omdat een eenmaal getikte fout met carbon niet kan worden hersteld. Een tikfout wordt nog wel eens weggemoffeld met een drupje plakkaatverf dat middels een penseeltje wordt aangebracht, maar voor serieuze correspondentie is dat niet aanvaardbaar. 

 

c-cedille

leesteken, haakje onder een medeklinker dat aangeeft dat de c wordt uitgesproken als een s (zoals bij het woord reçu).

 

centreren

symmetrische zetwijze en layout. Tekstregels en afbeeldingen worden in het midden onder elkaar gezet (centreren op de Y-as), kan ook horizontaal (centreren op de X-as). Tekstkolommen hebben bij centreren links en rechts geen rechte kantlijn. Daarnaast kennen we ook: Engelse regelval (voorin lijnend), achterin gelijk (rechts lijnend) en blokvorm (links en rechts lijnend, alle regels zijn even lang).

 

certificeringslabel

een lijstje gegevens over de genormeerde totstandkoming van een kleurproef. De gegevens worden verzameld door de mediawedge - een soort controlestrook die wordt meegeprint op de proef - in te meten met een fotospectraaleter, te controleren op de juistheid van het ICC-profiel en aan te vullen met de minimale en de maximale waarden van het profiel én de waarden van de proef. Deze gegevens plus de genoteerde datum, tijd, ICC-profiel en apparatuur maken deze proef tot een gecertificeerde kleurproef.

 

chapeau

een typografisch hoedje, een kopje boven de titel, boven de hoofdkop. Vaak toegepast in kranten en tijdschriften.

 

Chemez

Chemigrafie Enschedé & Zonen, Clichéfabriek Chemez, onderdeel van Grafische Inrichting Johan Enschedé & Zonen te Haarlem, een drukkerij die in 1703 wordt gestart door Izaak Enschedé. De drukkerij specialiseert zich de eerste 100 jaar in het drukken van brailleboeken en muziekboeken, vanaf 1810 worden er bankbiljetten gedrukt, de eerste oplagen gaan naar Nederlands Indië. Vanaf 1814 worden ook bankbiljetten voor Nederland gedrukt en in 2000 de eurobiljetten voor Europa. Tot 2017, dan stoppen de bankbiljetpersen vanwege de te grote - vaak oneerlijke - concurrentie en legt het bedrijf zich toe op veiligheidsdrukwerk, zoals postzegels, belastingzegels, visumstickers, vergunningen en diploma’s. De clichéfabriek van Johan Enschedé & Zonen - Chemez - produceert matrijzen en hoogdrukvormen voor boekdruk, langs chemische weg - zwartdrukclichés en kleurendrukclichés, galvano’s - maar maakt ook loodstypen en halffabricaten als reproductiemodellen en films. Chemez begon vanaf 1928 als Chemische afdeling, aanvankelijk gevestigd op de zolder van een pand aan de voormalige Coolmarkt - nu Klokhuisplein - in het centrum van Haarlem. In 1935 adverteert Chemez: "Cliché’s voor elk bedrijf, vlug, goed en billijk". En ook: "ontwerpen, tekeningen, galvano’s, stypen en matrijzen". Maar de klapper is: "Wilt ge succes, bestelt bij Chemez!" In 1938 verrijst er het noodgebouw, waar dan inmiddels zo’n 50 man personeel werkt, in 1939 bouwt Grafische Inrichting N.V. Boekdrukkers en Lettergieters Joh. Enschedé en Zonen een bedrijfspand van 1000 m2 aan de Wijde Appelaarsteeg - voorheen de Vauxhall - waar een hypermoderne clichéfabriek is ingericht met een magazijn, garage, bedrijfskantoor en vijf donkere kamers waar de muren oranje zijn geverfd en waar Kodak-panlampen branden, zodat de bezoekers bij de feestelijke opening verbaasd staan dat het in die kamers niet donker is en je er "gewoon de krant kunt lezen", zoals directeur Mr. A.J. Enschedé in zijn toespraak beweert. Chemez blijft tot 1965 gevestigd aan de Wijde Appelaarsteeg en wordt dan in fasen verplaatst naar De Waarderpolder, een industrieterrein aan de noordoostkant van de stad, waar het al spoedig ophoudt te bestaan. Met de komst van het licht verdwijnt het lood. Met de komst van de fotografische zetmachine - en de vlakdruk - offset, verdwijnt de vraag naar hoogdrukvormen, het lood en de vraag naar clichés, galvano’s en loodstypen.

 

chloorvrij papier

papier dat zonder chloor - TCF-papier, Totally Chloride Free - of met weinig chloor - ECF-papier, Elementary Chlorine Free - is gebleekt. Door chloorbleking ontstaan zeer giftige stoffen zoals pcb’s. In 1840 werd door Friedrich Keller ontdekt dat cellulose als papiergrondstof kon worden gebruikt. Voor die tijd waren lompen de belangrijkste grondstof voor papier. Bij het winnen van cellulose uit houtvezels moet de lignine worden verwijderd met chloorbleking. Lignine verkleurt onder invloed van licht en zorgt ervoor dat het papier vergeelt.

 

chromalin-proef

fotografische lithoproef, kleurenproef vervaardigd met behulp van lithofilms, op speciaal papier. Hiermee kan het drukwerk worden beoordeeld voordat de offsetplaten worden gemaakt en de oplage op de pers wordt gedraaid. De chromalin-proef is geen benadering van het eindresultaat, maar laat wel zien of de films correct zijn.

 

cicero

ander woord voor augustijn, 12-delig maatstelsel, typografisch maateenheid, gebruikt in de grafische industrie: 1 augustijn = 4,51279 mm. Na de opkomst van het digitaal en elektronisch zetten werd de augustijn verdrongen door de pica, de Amerikaans-Engelse typografische maateenheid: 1 pica = 4,2175176 millimeter. In de grafische industrie zijn vier maatsystemen in gebruik geweest; naast de augustijn en pica, ook de inch (schrijfmachine, matrixprinters) en de millimeter (lithografie, papierformaten).

 

cicerolatje

augustijnmaatlatje, dagelijks gereedschap van de handzetter, maatlat van messing met een schaalverdeling in augustijnen - cicero’s - die verdeeld waren in eenheden van 2 punten, en centimeters met een verdeling in millimeters.

 

cirkelmal

gereedschap voor de technisch tekenaar en werktekenaar in het grafisch bedrijf, een doorzichtig stukje kunststof waarin cirkelvormen in oplopende doorsneden zijn uitgespaard en dat als mal dient om op een eenvoudige manier cirkels of cirkelsegmenten te tekenen.

 

citymarketing

marketing, communicatie en promotie waarbij het merk van een gemeente wordt versterkt en het imago wordt ingezet om bewoners, sollicitanten, toeristen en ondernemers aan te trekken.

 

cliché

een metalen hoogdrukvorm van een afbeelding, gerasterd - autolijncliché - of als lijnafbeelding - lijncliché. Clichés worden vervaardigd uit lood, zink of koper plaatmateriaal. Een cliché is dus dun plaatmateriaal en wordt met kleine spijkers of dubbelzijdig tape op hout, lood of ijzer gemonteerd, een zogenaamde voet of onderlaag, waarmee het cliché op de vereiste drukhoogte wordt gebracht. Clichés op een houten voet gespijkerd zijn minder stabiel en lijden daardoor meer tijdens het drukken dan clichés die op metalen, loden voet zijn gemonteerd. Er zijn verschillende soorten clichés: de stereotypie of stereocliché, de galvano of galvanoplastie, het lijncliché, de autotypie of rastercliché en het kleurendrukcliché.

 

click

het gebruikmaken van een link van een advertentie op een vreemde website die leidt naar een commerciële landingspagina, maakt doorgaans deel uit van een advertentiesysteem waarin het aantal clicks geteld wordt volgens het principe van ’pay per click’ - betalen per klik - en betaalt wordt wanneer de advertentie bezoekers oplevert. Bij zo’n systeem betaalt men niet voor de weergave van een advertentie maar alleen als er iemand op de advertentie klikt en wordt doorgeleid wordt naar de website van de adverteerder. Voor elke klik wordt een vast bedrag betaald.

 

Clipart

leverancier van computerillustraties, kant en klare elektronische beelden aan particulieren en voor commerciële toepassingen, voor toepassing in print, drukwerk, documenten en websites. Clipart is een onderneming van Vital Imagery, ’s werelds grootste collecties van meer dan 25 miljoen illustraties, foto’s, lettertypen, geluiden en animaties die worden gebruikt door bedrijven, grafisch ontwerpers, het onderwijs, uitgeverijen en mediabedrijven.

 

closed source website versus open source website

de twee belangrijke principes bij het bouwen van websites. Bij closed source websites blijft de leverancier van de website eigenaar van de broncode, het gebruik van de software wordt betaald middels een licentiefee. De kosten voor de bouw van de website zitten dus in de ontwikkeling en de betaling van de licentie voor het gebruik van de software. Groot voordeel van closed source is dat maatwerk ook echt maatwerk is; elk design kan omgezet worden naar een perfect scherm. Daarnaast kan het CMS - content management system - geheel op maat worden ingericht met als voordeel dat er geen overbodige functionaliteit en knoppen in het zicht blijven. Closed source is mooi, overzichtelijk en daardoor makkelijk. Met name voor minder getrainde contentbeheerders is dat buitengewoon prettig. Open source websites - deze broncode is voor iedereen vrij - gratis - beschikbaar en kan door iedereen worden aangevuld en gewijzigd naar eigen inzicht. De aanvullingen op deze broncodes worden door ontwikkelaars opnieuw aangeboden op het internet en zijn weer voor iedereen beschikbaar. Ontwikkelkosten zijn nodig om de vrije broncode op maat te maken en om het CMS-systeem - het content management system - qua inrichting en functionaliteit op de wensen van de klant aan te laten sluiten. Daarnaast zijn er kosten voor regelmatig onderhoud, versie-updates, browseroptimalisatie en training - een handleiding is doorgaans niet beschikbaar. Open source websites worden opgebouwd uit standaard modules, templates die ’gratis’ worden geleverd. Maar gratis bestaat niet; betaling vindt meestal plaats via langdurige hosting, zodat op langere termijn de gratis templates ruimschoots worden betaald. In tegenstelling tot closed source - het woord zegt het al: gesloten, de code is niet beschikbaar - is open source open, ook voor programmeurs die het minder nauw nemen. En ook voor hackers. Maar omdat - bij bijvoorbeeld het open source pakket Wordpress - ook iedereen werkt aan veiligheid is het meestal best wel veilig genoeg. Maar toch. De closed source website en CMS zijn geen persoonlijke ontwikkeling van een individuele webbouwer; de codebase (90% van de code, de fundering) is een standaard taal - een SAAS-product - niet speciaal voor één klant gemaakt, gebruikt voor veel websites, grondig getest, makkelijk te onderhouden en dus zeer stabiel en vooral: heel veilig!

 

CMYK

inktafhankelijke, papierafhankelijke en printerafhankelijke kleuren, afkorting van de vier kleuren drukinkt waarmee in principe alle kleuren en tinten zijn te produceren. De kleuren zijn Cyaan (blauw), Magenta (rood), Yellow (geel) en Key (zwart, de sleutelkleur in kleurendrukwerk), kortweg CMYK. Het drukwerk wordt FC-drukwerk genoemd, full color. De inkten noemt men de ’Europaschaal’. CMYK-kleuren worden gespecificeerd door voor elk van de vier CMYK-kleuren een percentage te geven. Een bepaalde groentint is dan opgebouwd uit: CMYK 100-40-30-10 (100% Cyaan, 40% Magenta, 30% Yellow en 10% Zwart).

 

coating

op papier, machine coated papier, mc-papier, kortweg mc, machinaal aangebrachte gladde afwerklaag (soort plamuur). Geeft een gesloten, glanzend of mat resultaat. Er wordt gesproken van ’gecoated papier’.

 

codex

middeleeuws handgeschreven boek van vóór de tijd dat boeken werden gedrukt. De codex wordt samengesteld uit tweezijdig beschreven perkamenten bladen, later werd ook papier gebruikt. Het handwerk aan een codex was tijdrovend en daardoor buitengewoon kostbaar. Het boek werd rijk versierd met illustraties, initialen, met pen- en penseelwerk en miniaturen. De band van een codex werd vaak rijk uitgevoerd, samengesteld uit een eikenhouten plank, met leer overtrokken, voorzien van houtsnijwerk, ivoorsnijwerk en metalen gespen.

 

collationeren

een optische controletechniek in de boekbinderij, om de juiste volgorde van de vergaarde katernen de controleren. Daartoe wordt het drukvel op de vouw van de rug voorzien van een zwart blokje (collationeerblokje, vergaarblokje) dat bij elk volgend katern één positie naar boven verschuift. Een onjuist geplaatst katern valt direct uit het ritme.

 

colofon

een lijst medewerkers, leveranciers en materialen, die een overzicht geeft met wie en wat de uitgave tot stand is gekopmen, vaak achterin een boek of uitgave geplaatst.

 

Color Key

een in 1965 door 3M ontwikkeld overlay systeem voor kleursimulatie en presentatie, waarbij sheets van helder polyester, bekleed met UV-gevoelige gepigmenteerde emulsies in de vier proceskleuren - naderhand ook spotkleuren (steunkleuren), via negatieven werden belicht, ontwikkeld met proceschemicaliën, gewassen met water en vervolgens gedroogd, om gemonteerd te worden in een presentatie, doorgaans een papieren opzichtmodel.

 

color management

kleurbeheer, een techniek voor het aanpassen en het gelijkstellen van kleuren van diverse invoerapparatuur (opmaakprogramma’s, scanners, camera’s, beeldschermen) en uitvoerapparatuur (printers, drukpersen). Om op verschillende druk- en printapparatuur een zo vergelijkbaar mogelijk kleurresultaat te bereiken zijn er verschillende apparaatafhankelijke opbouwwaarden nodig en een taal die zorgt voor de communicatie tussen verschillende operating systems en de in- en outputapparatuur.

 

commercial

tv-commercial, radiocommercial, een vorm van reclame, het tegen een tarief aanprijzen van diensten, goederen, standpunten en ervaringen in de vorm van een korte voorstelling in beeld en geluid - tv-commercial - of alleen geluid - radiocommercial. Commercials worden uitgezonden door een tv- of radiokanaal - een uitgever in een zogenaamd blok, een reclameblok, een aaneengesloten set van commercials van meerdere aanbieders. Commercials kunnen ook worden vertoond op een website waarop een uitgever tegen betaling ruimte beschikbaar stelt. De commercial wordt getoond binnen een banner, of de banner verwijst naar bijvoorbeeld een YouTubekanaal, of naar de website van de aanbieder waarop de commercial wordt vertoond.

 

communicatie

een doelgericht proces waarbij een zender de intentie heeft middels een communicatiemiddel en via een medium, een boodschap over te brengen naar één of meer ontvangers, waarmee interactie ontstaat. Dat kan zowel verbaal als non-verbaal, zowel persoonlijk als niet-persoonlijk. Communicatie is soms lineair - eenzijdig, zoals bij reclame - of interactief. Communicatie is een proces - van ontwikkeling, aanbod en interpretatie - dat plaatsvindt middels symbolen - taal, tekens, tonen - en waarbij mensen zich bewust zijn van de aanwezigheid van het aangebodene - de boodschap, zoals gedachten, ervaringen en opvattingen - en dat kunnen verstaan, begrijpen, interpreteren en daarop kunnen reageren, zodat interactie ontstaat. De zender, de afzender kan een persoon zijn, een instelling, de overheid of een bedrijf. De boodschap is een bewust opgesteld aanbod en samengevat in een communicatiemiddel, de drager, zoals een brochure of affiche, advertentie of radiospot, website of e-mailing. En wordt geplaatst via een medium, zoals een afficheplakplaats, een krant, TV-zender of radio. Uiteindelijk kan de ontvanger - de klant, de lezer, luisteraar - ook bereikt worden via een specifiek kanaal - een festival, of TV’s op benzinepompen (het petrol-kanaal), of via bouwmarkten. Onder professionele communicatie valt onder andere: de persoonlijke presentatie, adverteren, consumentencommunicatie, themareclame, below the line communicatie, above the line communicatie, e-commerce, direct marketing, sponsoring, business to business communicatie, actiecommunicatie, sales promotie en public relations.

 

communicatie & design

de twee belangrijkste activiteiten van een communicatiebureau, een creatief bureau. Bij het ontwikkelen van communicatiemiddelen - voor het overbrengen van boodschappen aan doelgroepen - zijn communicatie en design de belangrijke sturende elementen en dragende pijlers; het gaat immers om enerzijds de inhoud - de communicatieboodschap - en anderzijds draait het om de vorm waarin de boodschap wordt verpakt. De boodschap gaat niet zonder een effectieve vorm en andersom - een overspannen vorm zonder passende inhoud communiceert niet. Het zoeken van de juiste balans tussen communicatie & design is een professionalisme dat niet veel creatieven en niet veel creatieve bureaus dagelijks effectief weten uit te dragen en praktisch weten te realiseren. Form follows function - vorm volgt functie, het principe én argument dat de vorm zou voortkomende uit de functie van het object - het communicatiemiddel in dit geval - is in deze tijd van hypercommunicatie - snelle omloop, korte aandachtsboog, overspannen aanbod, veeleisende consument, ongeduldige nieuwsaanbieders - niet eenvoudig vol te houden. HSTotaal Communicatie & Design - het Haarlemse bureau voor communicatie & design - hanteert steeds vaker het principe functie volgt vorm - als creatieven ontwikkelen we voor opdrachtgevers een vormconcept dat ze kunnen laten werken als inspirator en aanjager voor de inhoud; inhoud wordt gebaseerd op de mogelijkheden van de vormgeving - inhoud volgt vorm, vorm leidt inhoud - form leads content.

 

communicatieadvies

een vorm van raadgeving, planvorming, professionele hulp en praktische ondersteuning die wordt verstrekt door een communicatieadviseur en waarbij het de interne en externe communicatie van een bedrijf, organisatie, instelling of overheid en haar omgeving betreft. Communicatieadvies kan betrekking hebben op de wijze waarop een boodschap wordt overgebracht een doelgroep - de klanten, de relaties, de prospects en de medewerkers. Onder communicatieadvies worden gerekend alle ondersteunende raad en praktische hulp bij het ontwikkelen en uitvoeren van communicatiebeleid, het opstellen van communicatieplannen, de omgang met de pers, de perscontacten, public relations, de relationele contacten met klanten, opdrachtgevers en partners, inclusief de wensen en klachten, marktonderzoek en onderzoek naar klanttevredenheid, ondersteuning bij het ontwikkelen of in beeld brengen, in kaart brengen en formuleren van de positionering, het imago, de tone of voice, de social media en huisstijl. Maar ook het praktische werk aan het schrijven, redigeren en corrigeren teksten, nieuwsbrieven, persberichten, advertorials en social media berichten, webteksten en ook het verzorgen van de content van de website. Hulp bij de ontwikkeling van communicatiemiddelen, de begeleiding van creatieven zoals ontwerpers, filmers en fotografen, webbouwers en technische communicatieleveranciers. En tot slot de organisatie en het regelwerk aan voorlichtingsbijeenkomsten, persconferenties, workshops, beurzen, lezingen.

 

communicatiebriefing

briefing, een kernachtige omschrijving waaraan het eindresultaat van een communicatieopdracht moet voldoen. Een communicatiebriefing is een referentiedocument voor de opdracht die aan een communicatiebureau of aan creatieven wordt verstrekt. Centraal in de briefing staat de communicatievraag, die letterlijk luidt: ’Wat is de communicatievraag? Welk probleem moet met communicatie worden opgelost?’ De briefing bevat verder, relevante geprioriteerde hoofdpunten, achtergrondinformatie, probleemstellingen, aanwijzingen, wensen en voorschriften. De communicatiebriefing is zowel informatiedocument als referentiemiddel; bij de beoordeling van de creatieve voorstellen zorgt de briefing voor de juiste weging van de creatieve aspecten. In de briefing omschrijft de opdrachtgever de opdracht en primair en globaal wat zijn vraag is: wat zijn plan is, wat er gebeuren moet en wat de target is - in termen van kwaliteit en kwantiteit - en wat het budget is. Wat er dus gecommuniceerd moet worden. Er staat in om welk bedrijf het gaat, nieuwe dienst, product, wat de positie daarvan ten opzichte van de concurrent is, wat het doel ervan is, voor welk probleem het product of de dienst de oplossing is, wat de belofte is die waargemaakt kan worden, welk bewijs daar voor is, wie de doelgroep is, waar de doelgroep is te vinden, waarmee te overtuigen is en met welke middelen te bereiken, welke middelen wel en niet ingezet kunnen worden, welke ervaringen er inmiddels zijn, welke goede voorbeelden te vinden zijn, de slechte voorbeelden, wat de planning is, welke nazorg wordt verwacht en welke rol je van het bureau verwacht - regisseur, architect, klankbord, coach, aanjager, uitvoerder.

 

communicatiebureau

een groep mensen op een vaste locatie of een virtuele groep, met een visie en een centraal aanspreekpunt en verantwoordelijkheid, met een naam, bij voorkeur een goede reputatie en een sterk verhaal, aanbod of een andere vorm van bestaansrecht, dat zich in de breedte richt op het advies of het ontwikkelen van antwoorden op communicatievragen van opdrachtgevers, voor consumenten, bedrijven, instellingen en overheden. Er wordt gewerkt aan het communicatieadvies, de strategie en plannen, creatieve concepten en grafische vormgeving, layout, dtp en de producties van communicatiemiddelen, infographics, information design, illustraties, iconen en het creëren van beelden, fotografie en beeldontwikkeling, beeldarchief, film en animatie, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media, opzet en regie van social media en -kalender, websiteontwikkeling, bouw en content, optimalisatie. En er worden diensten verleend als tekstschrijven en tekstbegeleiding, redigeren, planning, projectmanagement, technische inkoop en productiebegeleiding van leveranciers, budgetbewaking, coaching en begeleiding, helpdesk, instructie en begeleiding medewerkers. Naast het brede communicatiebureau, zijn er ook gespecialiseerde bureaus die zich richten op één van de aspecten van communicatie, bijvoorbeeld public relations, strategie, positionering, reputatieschade of webontwikkeling.

 

communicatiedisciplines

de verschillende vakgebieden binnen de communicatie, zoals voorlichting, public relations, reclame, business to business communicatie (BtoB), business to consumer communicatie (BtoC), actiecommunicatie, promotie, direct marketing, direct mail, telemarketing, persoonlijke verkoop, consumentencommunicatie, themareclame, below the line communicatie, e-commerce, sales promotie, sponsoring en donatie, above the line communicatie, public relations, online advertising, online bannering en viral communication.

 

communicatietips

de naam van een serie gratis communicatieadviezen die sinds 2005 wordt uitgegeven door HSTotaal Communicatie & Design, het creatieve communicatiebureau uit Haarlem. De tips zijn oorspronkelijk een idee van Bas van Kampen uit 2005 en worden sinds dat jaar uitgewerkt en als e-mail nieuwsbrief verzonden door het team van HSTotaal. De tips zijn gratis en worden regelmatig, zo’n vier keer per jaar, als digitale nieuwsbrief verspreid onder abonnees en relaties van HSTotaal. Inmiddels zijn vele tientallen uitgaven verschenen. De eerste 10 uitgaven van de communicatietips zijn naast de digitale uitgave ook in offsetdruk verschenen; in een bijzondere verpakking zijn die nog beperkt verkrijgbaar. De onderwerpen zijn uiteenlopend: succesvolle reclameacties, websites die wél werken, onvergetelijke presentaties, aansprekende merken, directe communicatie, creativiteit, beeld dat alles zegt, communicatie van alledag, advertenties die voor u werken, huisstijl die je wat doet, goede feestdagen, communicatie voor allochtonen en beeldende communicatie.

 

compres

plat zetsel, zetwerk zonder interlinie, zonder extra tussenruimte. In tegenstelling tot zetwerk met extra ruimte, dus extra interlinie, geïnterlinieerd.

 

computer to press

CtPress, een druktechniek die is gebaseerd op de traditionele offset - de beeldoverdracht vindt indirect plaats via een rubberdoekcilinder met behulp van een tegendrukcilinder - waarbij de offsetplaat digitaal worden aangemaakt en vervolgens een oplage draait - Image One Print Many (IOPM). Strikt genomen valt deze techniek niet onder digitaal drukken, omdat niet voor elke afdruk een nieuw bestand naar de pers wordt gezonden, maar voor elke klus, waardoor het aanbrengen van variabele data tijdens het drukken niet mogelijk is. Buiten het digitaal aanmaken van de drukvorm komt deze techniek verder geheel overeen met de traditionele offset; geschikt voor hoog kwalitatief drukwerk in grotere oplagen. Naast CtPress (digitale plaatcilinder op de drukpers) zijn er andere Ct-technologieën waarbij  digitale data niet direct tot een print leidt, maar wordt gebruikt bij het aanmaken van een drukvorm: CtFilm (digitale films), CtPlate (digitale offsetplaten), CtScreen (digitale zeefdrukvormen) en CtCylinder (digitale diepdrukcilinders).

 

concept

de eerste aanzet, het eerste idee in een creatief proces, geeft globaal de denkrichting aan.

 

condensed

versmald lettertype, bijvoorbeeld ’Helvetica Condensed’.

 

consumentencommunicatie

communicatie, waaronder reclame, die gericht is op consumenten als gebruikers van producten. Consumentencommunicatie betreft alle vormen en middelen tussen consumenten en aanbieders, zoals fabrikanten, groothandel, supermarkten, detaillisten.

 

content

de inhoud van een website, zoals teksten, graphics, foto’s, video’s.

 

contentklopper

iemand die zonder veel passie, kennis en redactionele ambities via een cms-systeem content op een website plaatst.

 

contractproef

een kleurenproef die door de drukker wordt geaccepteerd en die een zo goed mogelijk beeld geeft van het eindresultaat op de drukpers. Alleen hoogwaardig vervaardigde proeven - die in gecertificeerd proces zijn gemaakt - worden als contractproeven geaccepteerd.

 

contrast

verschil in zwarting of helderheid bij afbeeldingen. Met een hoog contrast zijn er weinig grijze tinten, met een laag contrast ontbreekt vaak zwart en wit.

 

cookie

een digitaal bestand dat een website - van een bedrijf, organisatie - op de harde schijf van een computer plaatst zodra de website bezocht wordt. De cookie geeft het bedrijf informatie over het bezoek, surfgedrag, bezoek aan andere websites enz.

 

copy-proof

Agfa CopyProof, een repro-overdrachtproces voor het maken van zwart-wit lijn- of rasterpapierprints van lijn- en halftoonmodellen (foto’s) in een doka (donkere kamer), waarbij een papiernegatief wordt belicht in een grafische reprocamera en vervolgens met een emulsiedrager door een chemisch bad wordt gevoerd, de CP35. Na de doorvoering wordt het papier-negatief na ongeveer 1 minuut van de emulsiedrager gescheiden en gedroogd en is de print te gebruiken voor montage in een werktekening, een opzichtmodel voor verdere verwerking (lithografie). Na de komst van de pagina-opmaaksystemen is het handmatig vervaardigen van werktekeningen - en losse papierprints en CopyProof - verdwenen.

 

copywriter

iemand die kolommen leeghaalt; een ideeënmaker. In tegenstelling tot een journalist, iemand die kolommen vult; een schrijver.

 

corporate communicatie

de communicatieactiviteiten van een bedrijf of organisatie die het geheel aangaan, dus niet slecht, bijvoorbeeld het verkopen van producten.

 

corporate identity

de bedrijfsidentiteit, de identiteit van een organisatie, bedrijf of overheid. Bedoeld worden de drie belangrijke uitingsvormen - de huisstijl, de communicatie en het gedrag - waarmee een organisatie haar persoonlijkheid uitdraagt. Met persoonlijkheid wordt bedrijfsbeeld bedoeld, het zogenaamde gewenste beeld, het beeld zoals een bedrijf zichzelf van binnenuit graag ziet, het beeld dat een bedrijf intern en extern wenst te creëren en te behouden, bij alle zogenaamde stakeholders. Dat is iedereen die op een of andere wijze relevant is voor de continuïteit van de organisatie, waaronder medewerkers, klanten, partners en leveranciers. Tegenover het beeld zoals een bedrijf dat van binnenuit ziet, staat het beeld zoals dat werkelijk bestaat; het bedrijfsbeeld, het corporate imago, het beeld zoals dat van buitenaf wordt gezien. Nu is het beeld ‘van buitenaf’ voor elk individu en voor elke groep verschillend; iedereen kijkt met andere ervaringen en andere emoties op een andere manier tegen hetzelfde bedrijf aan met een ander beeld als uitkomst. Bijvoorbeeld, sollicitanten bij de NS hebben mogelijk een ander beeld van het bedrijf dan reizigers die regelmatig hun trein missen. En schoonmakers die op een nachtelijk rangeerterrein de treinstellen reinigen hebben een andere beeld van het bedrijf dan senioren die gezellig een dagje treinen met kleinkinderen, koffie, koek en een kortingskaart. Die complexiteit maakt het verschijnsel corporate imago en het willen hebben of denken te hebben van invloed daarop boeiend maar ook lastig. Het gewenste beeld - de corporate identity - wordt op drie aspecten aangestuurd. Ten eerste is dat de groep symbolen, het design - de producten, verpakkingen, de auto’s, de winkelinrichtingen en de huisstijl. Ten tweede is dat de communicatie - de communicatiemiddelen en communicatieacties, zoals website en de radio- en tv-spots, de social media, de tekst, de beelden en de boodschappen. En ten derde het gedrag - de wijze waarop het bedrijf zich gedraagt, bij calamiteiten, persberichten, stakingen, feesten en goede doelen, productiefouten en ongelukken. Hoe het bedrijf omgaat met jubilarissen en sollicitanten, met klanten en oud-leveranciers. Maar ook met een hinderlijke pers, irritante concurrenten, vasthoudende vakbonden en ruimoerige stakers. Met bedrijf wordt in dit geval bedoeld: de mensen die deel uitmaken van de organisatie en daarbij betrokken zijn. Dus van management tot magazijnmedewerkers, van gesponsorde tot leverancier. Ieder speelt een rol in de omgang met anderen. De ideale situatie is als corporate identity en het corporate image overeenkomstig zijn, gelijk zijn. Alleen in die situatie wordt geloofwaardigheid bereikt. Een belangrijke taak van communicatie is het bewaken, behouden en herstellen van die balans tussen corporate imago en corporate identity.

 

corps

corpsgrootte, een term uit het loodzetten, waarbij letters op een loden staafje worden gegoten dat iets groter is dan de maat, verticaal gemeten van de bovenkant van de stokletters tot de onderkant van de staartletters. Daarmee wordt voorkomen dat de stokken en staarten van opeen volgende regels elkaar raken. De hoogte van het loden letterstaafje en daarmee de grootte van de letter wordt  aangegeven in didotpunten, bijvoorbeeld corps 10. Doorgaans wordt aan de bovenzijde en onderzijde van een letterstaafje een kleine hoeveelheid extra wit - ruimte - toegevoegd om te voorkomen dat stok- en staartletters elkaar zullen raken. Door het plaatsen van een zogenaamde interlinie, kan extra wit tussen tekstregels gebracht worden. Tekst zónder extra interlinie wordt compress zetwerk genoemd.

 

correctie

het aanbrengen van een wijziging of verbetering, of het herstellen van een fout in tekst, beeld, kleur of opmaak (een verkeerde stramienpositie). Veel voorkomende correcties zijn tekstcorrecties, het herstellen van een zetfout, stijlfout of spellingsfout in tekst. Zetfouten kunnen ontstaan door bijvoorbeeld onjuiste aanslagen op een toetsenbord door de zetter, door onjuistheden in het manuscript van de auteur of door het onjuist overnemen door de dtp-er van aangeleverde kopij. Correcties worden aangegeven met zogenaamde correctietekens, door bijvoorbeeld een professionele corrector of tekstredacteur in dienst van het grafisch bedrijf of de uitgeverij, maar kan ook gebeuren door de auteur zelf. Daarnaast kunnen correcties worden aangegeven door elke grafische medewerker die in de loop van het proces tekst onder ogen krijgt. Opgegeven correcties moeten correct worden uitgevoerd. Uitgevoerde correcties moeten opnieuw worden gecontroleerd. Het corrigeren van tekst kan heel goed worden gedaan in de eerste proefstadia van het grafisch proces. Hoe later in het proces gecorrigeerd moet worden, hoe kostbaarder, vanwege de verstoring van het proces met vertraging tot gevolg. Correctie tijdens het drukken moet volstrekt worden vermeden; zodra een drukvorm op de pers ligt is elk oponthoud een zeer kostbare aangelegenheid - het drukken wordt onderbroken of zelfs geheel gestaakt, de peperdure pers met bemanning staat stil, de opdracht loopt vertraging op, de volgende productie loopt ook vertraging op, het werk moet later opnieuw worden opgestart enzovoorts. Andere vormen van correcties zijn beeldcorrecties - bijvoorbeeld in lithofilms, of kleurcorrecties - ook in films, en in digitale bestanden.

 

correctietang

gereedschap van de handzetter, de metalen tang werd ingezet bij correctiewerk om letters of woorden uit het handzetsel, het zetwerk te lichten. Een minder bedreven handzetter liep het risico de loden letters te beschadigen. De tang werd daarom ook ’lettermoordenaar’ genoemd.

 

correctietekens

genormaliseerde tekens die gebruikt worden bij het corrigeren van drukfouten en zetfouten in drukproeven. De correctietekens bestaan uit 18 verwijzingstekens die in de tekst worden geplaatst, die verwijzen naar 15 correctietekens die in de marge van de drukproef worden geplaatst, 7 correctietekens die in de tekst worden geplaatst en in de marge kunnen worden herhaald, en 2 correctietekens die wel in de tekst maar niet in de marge worden herhaald. Het zijn tekens voor: letter omdraaien, letter wegnemen, letter beschadigd, gerezen wit zakken, twee woorden van maken, één woord van maken, koppelwoord van maken, minder wit plaatsen, vet zetten, cursief zetten, spatiëren, groot kapitaal zetten, klein kapitaal zetten, nieuwe regel beginnen, geen nieuwe regel beginnen, in de lijn brengen, woorden tussen zetten, omhoog brengen, omzetten, inspringen, niet inspringen, correctie vervalt, interlinie aanbrengen, interlinie uithalen. Drukproeven worden door een corrector gelezen die met pen de verwijzingstekens in de tekst plaatst en in de marge het correctieteken schrijft met eventueel een instructie. Als in de drukproef veel fouten dicht op elkaar zitten, dan worden zoveel mogelijk verschillende verwijzingstekens gebruikt. Verwijzingstekens kunnen naar wens worden uitgebreid. De correctietekens zijn genormaliseerd en aangegeven op Normblad NEN 632.

 

correspondentiedrukwerk

drukwerk dat wordt ingezet bij correspondentie, zoals briefpapier, volgpapier, enveloppe, memokaarten, e.d. Ook wel gebruiksdrukwerk genoemd.

couverteren

het handmatig of machinaal vullen van enveloppen, poststukken, waaronder personaliseren, vouwen, verzamelen, verpakken en op postcode sorteren.

 

cover

de voorzijde van het omslag van een boek of tijdschrift. De achterzijde van een boek wordt achterplat genoemd.

 

creatief

een persoon, die van niets iets kan maken, iemand die vaker dan een ander nieuwe kansen ziet of originele ideeën heeft, nieuwe dingen bedenkt, doet of maakt, oplossingen vindt die nieuw zijn, die nog niet bestaan of niet verwacht worden. Ook wel het vinden van oplossingen  voor problemen. De combinatie van denken, doen en maken levert vaak de verrassing op. Een creatief is visueel ingericht, beschikt over fantasie, oorspronkelijkheid, inventiviteit, scheppend en beeldend vermogen, voorstellingsvermogen, doorzettingsvermogen en daadkracht. Een creatief is geen strateeg, maar heeft wel strategisch inzicht. Een creatief is proactief, zonder te verrassen met een hoog tempo. Een creatief is geen specialist, maar heeft wel groot gevoel voor detail. In het communicatievak worden creatieven ingezet om verrassende antwoorden te bedenken op communicatievragen, doorgaans eerste concepten, de grote lijn. Daarna komen de ontwerpers en vormgevers die het concept tot realiteit brengen. Een creatief laat zich doorgaans niet te veel beperken en sturen, door bijvoorbeeld technische en financiële grenzen, planning en prioriteiten, en wat er al bestaat of verwacht wordt. Als een creatief de ruimte krijgt - dat is zo’n beetje de enige voorwaarde - dan word je verrast. Een andere vorm van creativiteit is creatief boekhouden; het rommelen met financiële cijfers.

 

creatief bureau

een groep mensen op een vaste locatie of een virtueel team, met een duidelijk aanspreekpunt en verantwoordelijkheid, met een naam, enige reputatie en een sterk verhaal of een andere vorm van bestaansrecht, dat zich in de breedte richt op het ontwikkelen van creatieve antwoorden op communicatievragen van opdrachtgevers, voor consumenten, bedrijven, instellingen en overheden. Er wordt gewerkt aan het ontwikkelen van strategie en communicatieplannen, aan creatieve concepten en het ontwerpen en laten produceren van communicatiemiddelen, aan het creëren van beelden, fotografie, film en animatie, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media. Naast het brede creatieve bureau, zijn er ook gespecialiseerde bureaus die zich richten op één van de aspecten van communicatie, bijvoorbeeld strategie public relations of websiteontwikkeling.

 

creatief bureau Haarlem

zoals HSTotaal Communicatie & Design, een groep creatieven op een locatie in Haarlem, maar het zou ook een virtueel team kunnen zijn met meerdere locaties, met een duidelijke bereikbaarheid en verantwoordelijkheid, met een naam, reputatie, portfolio en een verhaal en aanbod of een andere vorm van bestaansrecht, die zich richt op het ontwikkelen van creaties in opdracht van klanten bij organisaties, bedrijven, instellingen en overheden. Er wordt geadviseerd over communicatie en gewerkt aan het ontwikkelen van creatieve concepten, het ontwerpen van communicatiemiddelen en het technisch begeleiden en grafische producties, aan het creëren van beelden, fotografie, film en animatie, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media. Naast het brede creatieve bureau, zijn er ook gespecialiseerde bureaus die zich richten op een deelactiviteit en zich dan uitsluitend richten op bijvoorbeeld webdesign, tekst of infographics.

 

creatief team

een creatieve groep mensen die zich richt op het beantwoorden van creatieve communicatievragen van opdrachtgevers, voor consumenten, bedrijven, instellingen en overheden, gevestigd op een locatie of in een virtueel team dat fysiek op meerdere locaties is gevestigd, met een centraal aanspreekpunt en verantwoordelijkheid, met een naam, een reputatie en een sterk verhaal. De antwoorden van het creatief team bestaan uit creatieve concepten, het design van communicatiemiddelen en grafische producties, van huisstijl en website, tot productintroductie en bedrijfspresentatie, van hah-krant en radiospot, tot social media campagne en tv-commercial. Een creatief team is ook inzetbaar voor de creatie van beelden, fotografie, film, infographics en animaties, zowel offline als online, zowel voor oude als voor nieuwe media. Naast het brede creatieve bureau, zijn er ook gespecialiseerde teams die zich richten op één van de creatieve taken voor communicatie, bijvoorbeeld websdesign, illustratie, animatie, tekst of videoproducties.

 

cristalraster

stochastisch raster, rasterpatroon voor halftoonafbeeldingen in drukwerk waarbij microbeeldpunten voor elke afzonderlijke kleurscheiding willekeurig worden gepositioneerd en waarmee rozetten en moirévorming wordt voorkomen.

 

Cromalin

een op de Drupa van 1972 gepresenteerde fotomechanisch kleurenproefsysteem van DuPont dat gebruik maakt van toner, poederpigmenten in plaats van inkt. Cromalin is een kleurproefmethode waarmee het kleurresultaat van lithofilms kan worden gecontroleerd zonder een drukproef in offset te hoeven maken. Ondanks alle beperkingen - geen steunkleuren, geen inkt- en papierreferentie - werd Cromalin vanwege de tijdwinst en de relatief lage kosten als een enorme innovatie gezien en verving het systeem al heel snel de traditionele offset-proefdruktechniek.

 

croppen

afsnijden, een deel van een foto (digitaal) of afbeelding wegsnijden en niet gebruiken in de opmaak van bijvoorbeeld een krant of pagina.

 

CTP

Computer To Plate, een prepress-techniek die wordt gebruikt bij digitale print- en druktechnieken, waarbij digitale bestanden rechtstreeks op de drukplaat van de drukpers worden overgebracht, zonder een tussenstap via fotografische films. CTP-platen moeten nog wel chemisch ontwikkeld moeten worden, terwijl chemieloze en procesloze CTP-platen zonder chemische handelingen ingezet kunnen worden. CTP-techniek komt overeen met de eerdere technologie Computer To Film (CTF), waarbij het computerbestand wordt uitgedraaid op fotografische film. Deze film werd dan gebruikt om via contactbelichting een ​​drukplaat te vervaardigen.

 

cursief

schuine letter, naar rechts hellend. Een lettervorm waarbij de letters als het ware aan elkaar geschreven zijn. Een goede cursief is geen rechte letter (romein) die is schuin gezet, maar is een uniek cursief ontwerp. Een cursief die is schuin gezet, elektronisch ontstaat vanuit een romein, noemen gecursiveerd, schuine romein of vals cursief. Het digitaal schuin zetten wordt mollen genoemd. Vanwege de invloed die Italiaanse lettertypen zouden hebben op de ontwikkeling van de cursief, wordt het cursieve schrift ook wel Italic, Italisch of Italiaans schrift genoemd.

 

cursiveren

letters elektronisch, middels zetaparatuur naar rechts laten hellen (of zelfs naar links!). Veelal in stapjes van 1 procent.

 

cyaan

ofwel C., de kleur blauw van drukinkt in het drukproces van vierkleurendrukwerk, CMYK.

 

cyclostyle papier

stencilpapier, wit of zacht gekleurd, opdikkend, sterk opzuigend papier, geschikt voor de stencilmachine, een machine die tussen 1940 en 1970 werd ingezet voor het vermenigvuldigen van handschrift of machineschrift. Stencilen is een techniek waarbij een waslaag op een moedervel (master) plaatselijk wordt verwijderd waardoor inkt kan worden doorgelaten. Het weghalen van de was gebeurt met een typemachine (zonder inktlint) of met een hard potlood.

 

 

start a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Een leuke vraag en geen antwoord gevonden? Of mist u een woord? Mail HSTotaal: mail@hstotaal.nl.

Geen antwoord gevonden of mist u een woord? Mail HSTotaal: mail@hstotaal.nl.